Bitcoin yazı serisinin ilk yazısında Bitcoin'in ne olduğunu genel hatlarıyla açıklamış ve Bitcoin'le ilgili temel kavramlardan bahsetmiştim. Bu kavramlar nelerden bahsettiğimizi anlatmak için önemli, eğer kavramlara aşina değilseniz ilk yazıyı okumanızı tavsiye ederim.
İlk yazıyı özetlersek
- Bitcoin bir merkezi olmayan, yazılımını çalıştıran herkesin işletebileceği ve üretilmesinde pay sahibi olabileceği dağınık bir sistemdir.
- Gizli bir sahibi, yöneticisi, ya da şirketi yoktur.
- Bitcoin ile bankacılık sistemine benzer şekilde hesaplar arası para transferi yapılabilir. Tek fark alıcının IBAN numarası yerine alıcının Bitcoin Adresi yazılmasıdır. (Tabi bankacılıktan en önemli bir farkı bu işlemin saat, ülke ya da banka sınırı olmadan çok ucuz bir şekilde yapılmasıdır.)
Bitcoin nasıl çalışır?
Bitcoin vagonların arka arkaya dizilerek uzun bir treni oluşturması gibi, yaklaşık 10 dakikada bir bulunan blokların blokzincirine farklı yerlerden eklenerek büyümesi ile çalışır. Biliyorum biraz karışık görünüyor ama olay basit. Elimizde şöyle bir havale tablosu olduğunu düşünelim.
Ali 50 Bitcoin kazandı. (Ali Blok buldu)
Merve 50 Bitcoin kazandı. (Merve Blok buldu)
Ali Semih'e 5 Bitcoin gönderdi.
Seda 50 Bitcoin kazandı. (Seda Blok buldu)
Merve Seda'ya 5 Bitcoin gönderdi.
Bitcoin'de hemen hemen böyle bir dosyadır. İlk yazımda her ne kadar Bitcoin adresleri ve Bitcoin miktarları bu dosyada yazar demiş olsam da aslında bu tam olarak doğru değil. Bitcoin dosyasında hangi hesapta kaç Bitcoin olduğu doğrudan yazmaz, dosyada sadece Bitcoin transferleri ve yeni kazanılan blok ödülleri yazar. Biz bu hesap tablosundan hangi adreste ne kadar Bitcoin olduğunu anlarız.
Bitcoin yazılımı para transferlerinin belli bir süre içinde gerçekleşmesi için yaklaşık 10 dakikada çözülecek bir problemi (yazılım işlem gücüne göre problemin zorluğunu değiştirebilir) sorar. Dünyanın dört bir yanında Bitcoin madencileri bu yüksek zorluktaki problemi işlemciler ile çözmek için yarışır. Örnek dosyada Ali, Merve ve Seda bu problemin cevabını elektrik harcayarak bulmalarının karşılığında 50 Bitcoin ödül kazandılar. Blok bulduktan sonra da Bitcoin transferlerine ait yayınlanan havaleleri blok'a yazarak Bitcoin'in dünyaya dağılmış dosyasını güncellediler. Yani Bitcoin sistemini madenciler Bitcoin kazanmak için çalıştırmış oldular.
Bitcoin Güvenli midir?
Aslında bu konudaki iddiam biraz tuhaf olacak ama objektif olarak bakınca Bitcoin şu an tüm finansal kurum ve kuruluşlardan daha güvenlidir. Neden?
Bankalardaki paranızın aksine Bitcoin'lerinize sizin dışınızda kimse ama kimse ulaşamaz. Bankalar ise ulusal ya da uluslararası krizler ya da devletlerin müdahalesi karşısında size bazı sınırlamalar getirebilir. Kıbrıs'ta getirilen para çekme sınırlaması gibi. Ya da bu kurumlar farklı sebeplerle batabilir. Lehman Brothers ya da İmar Bankası gibi... Ama Bitcoin'in batması için dünyanın her yanında aynı anda savaşın çıkması, internet ağının geri dönülemez biçimde kesilmesi, ya da Bitcoin madencilerinin yarısından fazlasının birden bire aralarında anlaşıp gizli bir komplo kurarak paranızı çalmaya karar vermesi gibi durumlar gerekmektedir. Bu durumlar zaten dünyanın sonuna yakın etkilerde bulunacağı için Bitcoin'den önce endişe etmemiz gereken şeyler olacağını varsayabiliriz.
Peki madem bu kadar güvenli Bitcoin'ler nasıl çalınıyor?
Sistemin kendisi kusursuz derecede güvenli ama aracılar aynı düzeyde değil ne yazık ki. Şu ana kadar ki Bitcoin çalınması olaylarının çok büyük kısmı Bitcoin'lerin alım satım yapılan borsalara gönderilmesinden sonra bu Borsaların saldırıya uğrayarak Bitcoin adreslerine ait Private Key'leri (şifreleri) çaldırmaları sonrasında gerçekleşti. Bu nedenle Bitcoin alım satımı yapılan borsalar ne kadar güvenli olduklarını iddia etseler de buralarda Bitcoin tutulmaması çok önemlidir. Bu noktada Bitcoin muhafazası için Trezor ya da Ledger Nano S gibi donanım cüzdanlar tavsiye edilmektedir. Bu cüzdanlar Bitcoin adreslerine ait Private Key'i (şifreyi) çalınabilecek ortamdan saklayıp sadece oluşturduğunuz Bitcoin transferi kodunu yayınladığı için güvenli olarak değerlendirilmektedir.
Bitcoin'ler çalındıktan sonra hiçbir güç onu geri getiremez!
Bitcoin Donanım Cüzdanları
Önceki Yazılar:
Bitcoin Nedir? Yazı Serisi - 1 (Teknoloji ve Temel Kavramlar)
Sıradaki Yazının Konusu:
Bitcoin neden çok hızlı yükseliyor? Bitcoin balon mudur? Bitcoin saadet zinciri midir?
This post received a 20% vote by @msp-turkey courtesy of @necrosahin from the Minnow Support Project ( @minnowsupport ). Join us in Discord.
Upvoting this comment will help support @minnowsupport.