2008 KÜRESEL EKONOMİK KRİZİ VE TÜRKİYE..

2008 küresel ekonomik kriz başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere tüm dünya ekonomilerini derinden etkilemiştir. Bu krizden özellikle Avro bölgesi ülkeleri çok büyük ekonomik şoklarla karşı karşıya bırakmıştır. Bu dönemde IMF ülke anlaşmalarında ciddi artışlar yaşanmıştır ve birçok AB ülkesi batma noktasına gelmiştir.

Kriz başlangıç olarak konut piyasaları sistemi olan (Mortgage) ve vasıfsız krediler olan (Subprime) kaynaklanmış gözükmektedir. Temelde uygulanan kapitalist sistem sermaye ilişkisi bu krizin çıkışında etkilidir. 2000’li yılların başından 2006 yılına kadar olan dönemde şişirilmiş bir ekonomik genişlemeler parasal anlamda başta olmak üzere bir bolluk yaşanmıştır. Büyüme rakamlarındaki artışlar, makro ekonomik verilerdeki iyi göstergeler sermaye sahiplerinin iştahını kabartmıştır. Bu kadar iyi göstergelerin sonucunda ABD merkez banaksı FED’ güven artmıştır. Likide bolluğu ve güven ortamı finansal kesimin konut kredileri dağtımında özensiz ve dikkatsiz davranması kredilerin geri dönüşlerinde yaşanan problemler bir Amerikan devi olan yatırım bankası “Lehman Brothers” batmasıyla kriz patlak verdi. Her nekadar FED bu krizi durdurmak için müdahilde bulunsa da sonuç elde edemedi kriz finansal alandan reel alana geçmesiyle çok daha derin bir hal aldı.

Küreselleşme ve dünya ekonomilerinin birbirine entegre olması bu krizin hızlıca yayılmasına neden oldu özellikle AB ülkelerinde çok büyük şok etkisi yarattı. Makro ekonomik verilerde ve işsizlik oranlarında ciddi değişimler göstermiş yoksullaşma eğilimleri izlenmiştir.

Türkiye ekonomisinde bir bütünleşmiş ekonomidir ve ciddi anlamda Türkiye ekonomisi bu ekonomik krizden etkilenmiştir. Ama bu etki Avrupa ülkeleri kadar derin değildi. Alınan önemler uygulanan sosyo-ekonomik paketler kamu maliye sisteminin sağlam olması siyasi ve ekonomik istikrardan taviz verilmemesi etkili olmuştur. Yinede bu dönemde ekonomik büyüme eksi haneleri göstermiş, işsizlik oranlarında ve yoksulluk kat sayılarında ki artışlar dikkati çekmiştir. Sosyal politika anlamında; kamu sosyal yardım harcamalarında artışlarda gözlenmekte idi. 2010 yılına gelindiğinde orta vadeli programda pek çok eylem planı hazırlanıp uygulamaya konularak kriz öncesi yükselen piyasa ve makro ekonomik verileri trendini yakalamayı başarmıştır. Türkiye bu krizi en hafif bir şekilde atlamayı başarmıştır. Sosyal politika anlamında başarılı bir sonuç elde edilmiştir.