ဆရာဝန္ဘဝ

ဆရာဝန္အင္အားနဲ႔လူနာအင္အားမမ်ွလို႔ ဆရာဝန္ေတြလည္းမယဥ္ေက်းႏိုင္တာမဆိုင္ဘူး
လို႔ ေျပာၿပီး ဝိုင္းရီၾကတာ ေတြ႔လို ရင္ဘတ္ထဲ မေကာင္းလြန္းလို႔ ၿပီး လူေတြကလည္း ဆရာဝန္ေတြကိုပဲ ဆဲတတ္ၾကလြန္းလို႔ဒီစာကိုေရးပါတယ္။ workload နဲ႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ mood..။ဒါဟာ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ တကယ္ဆရာဝန္ျဖစ္ တကယ္လုပ္ဖူးမွ ဒါကိုကိုယ္ေတြ႔သိမွာပါ။ ဆရာဝန္မဟုတ္တဲ့သူ ဘယ္လိုမွနားမလည္ႏိုင္ပါဘူး။

ဥပမာေျပာပါမယ္။ ကြၽန္မကိုယ္ပိုင္ေဆးခန္းမွာ တေန႔လည္လံုးမွ လူနာ အေယာက္ ၂၀ထက္ ကြၽန္မပိုမၾကည့္ ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ workload နဲတယ္။ တေယာက္ခ်င္းကို နာရီဝက္စီအခ်ိန္ေပးၿပီး ပံုေလးဆြဲျပ ႐ွင္းျပၿပီး ေအးေအးေဆးေဆး ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ႏိုင္တယ္။ လူနာကိုစိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ထားႏိုင္ ေျပာႏိုင္တယ္။ ၾကည့္ခလဲပိုယူတယ္မထင္နဲ႔ အထူးကုထဲကိုယ္ေစ်းအနည္းဆံုး။ ခ်ိဳသာတဲ့ဆရာဝန္ဘဝခံယူႏိုင္တယ္။ workloadနည္းတာကိုး။
ဒါေပမယ့္ ကေလးေဆးရံုရဲ႕ တမနက္ခင္းမွာ လူနာ သံုးရာေက်ာ္ ေလးရာ လာတယ္။ တစ္ရာေက်ာ္ ေဆးရံုတက္တယ္။ က်န္လူနာ ျပင္ပလူနာအေနနဲ႔ကုေပးရတယ္။ အဲဒီတမနက္ခင္းေလးမွာ ဒီကေလးပိစိေလးေတြ ေအာ္ဟစ္ငိုယိုေနတဲ့ လူနာရာေပါင္းမ်ားစြာအသံေတြၾကား စိတ္ပူလို႔ျပာယာခတ္ေနတဲ့မိဘေတြကို dealလုပ္ရတာေတြၾကား ဒီေပါက္စေလးေတြကို ေသြးမရမကေဖာက္ အေၾကာမရမက႐ွာ.. ႏွာေခါင္းပိုက္ထည့္ ..ေအာက္ဆီဂ်င္ေပး မ်ိဳးစံု အလ်င္မီေအာင္လုပ္ေနရတာေတြၾကား... ႐ွိၿပီးသားတင္ထားတဲ့လူနာ ရာခ်ီရယ္ ေနာက္ထပ္ထပ္တက္တဲ့ လူနာတစ္ရာေက်ာ္ရယ္ကို ဆရာဝန္ဘယ္ႏွေယာက္ပဲ႐ွိတဲ့အင္အားနဲ႔ ဘယ္လိုေတြလုပ္ေနရလဲ ဆိုတာ ..အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျပံဳးျပံဳးေလး စိတ္႐ွည္႐ွည္ထက္ လိုရင္းကိုနားလည္ေအာင္အျမန္သာေျပာၾကရတာ လ်ာ႐ွည္ခ်ိန္မရဘူး ..ကြၽန္မလိုလ်ာ႐႐ွည္ျပံဳးခ်ိဳေနၾကည့္ စကားေျပာေနတုန္း တဖက္မွာ ကေလးဆယ္ေယာက္ေလာက္အသက္ငင္ေနၿပီ။ အဲဒီ stress levelကို ဆရာဝန္မဟုတ္ပဲလံုးဝမသိႏိုင္ဘူး။ ဆရာဝန္ခ်င္းေတာင္ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ fieldခ်င္းမတူရင္ ေဆးရံုမတူရင္ အဲဒီေန႔မွာၾကံဳရတဲ့ situationမတူရင္ ဆက္ဆံပံုမတူႏိုင္ဘူး။

အနီးစပ္ႏိုင္ဆံုး ဥပမာေလးပဲေပးမယ္ ကိုယ့္အိမ္မွာ ကေလးေပါက္စ ၅ေယာက္ေလာက္ရယ္ အဖိုးအဖြား ႏွစ္ေယာက္ရယ္ တၿပိဳင္နက္ ေနမေကာင္း ငိုယိုဂ်ီက်ၿပီး ကိုယ္တေယာက္ထဲ သူတို႔ကို ျပဳစုၾကည့္ လိုက္ပါ။ ျပံဳးျပံဳးရႊင္ရႊင္ေလး လုပ္ႏိုင္ပါ့မလား.. ဆိုတာ။ ျငဴစူတာမဟုတ္ဘူးေနာ္.. ခ်စ္လို႔လုပ္ေပးေနရင္းက stress levelဘယ္ေလာက္တက္ ဘယ္ေလာက္ပင္ပန္းလာမယ္ စကားလံုးေတြဘယ္လိုျဖစ္လာမယ္ဆိုတာ. မ်က္ႏွာအေနအထားဘယ္လိုျဖစ္လာမယ္ဆိုတာ. ဒါလဲ ကေလးအေမစစ္စစ္ေတြပဲသိႏိုင္တဲ့အရာ။

လူႀကီးေဆးရံုမွာလဲဒီလိုပဲ။ ျပည္ေတြ ႏွပ္ေတြ ေသြးေတြ အရိအရြဲေတြ ဖုတ္လိႈက္ဖုတ္လိႈက္ေတြ နံေစာ္ေနတာေတြ ၾကားထဲတေနကုန္ ေခြၽးဒီးဒီက် လုပ္ေနရတာ။ ကိုယ့္အလုပ္ပဲဟုတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာဝန္အင္အားနဲ႔ လူနာအေရအတြက္မ်ွေနမွ ဆရာဝန္ေတြလည္း ၾကာၾကာအသက္႐ွင္မယ္။ ႏိုင္ငံျခားကဆရာဝန္ လူနာအခ်ိဳးရယ္ ျမန္မာျပည္က ဆရာဝန္လူနာအခ်ိဳးရယ္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လိုက္။ မႏိုင္ဝန္ကို ျဖစ္ေအာင္ထမ္းေနၾကရတာၾကာလွၿပီ။ လစာကေတာ့ထည့္မေျပာနဲ႔။ အဲ့လစာကိုလွည့္ၾကည့္ထည့္တြက္တတ္ရင္ ဆရာဝန္ေတာင္မလုပ္ဘူး။ ဒါ ဆရာဝန္ လူနာအခ်ိဳးမညီမႈဟာ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ stress levelနဲ႔ moodေပၚမွာ influenceအလြန္႐ွိတယ္ဆိုတာ ႐ွင္းျပတာ။ workload မ်ားတဲ့ေနရာ မ်ားေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီဆရာဝန္ ဘယ္လိုမွျပံဳးျပခ်ိဳသာခ်ိန္မ႐ွိဘူး။ ဒီဆရာဝန္ပဲ workloadနည္းတဲ့အခ်ိန္ နည္းတဲ့ေဆးရံုwardဆို ျပံဳးရႊင္ခ်ိဳသာစြာ လူနာေတြကိုဆက္ဆံတာေတြ႔ရလိမ့္မယ္။ ပိုက္ဆံနဲ႔မဆိုင္ဘူး။ stress levelနဲ႔ဆိုင္တယ္။

လူနာ႐ွင္ဟာသူ႔အပူနဲ႔သူ ဆိုေတာ့ ဒီဆရာဝန္ေငါက္တယ္ ေဖ့ဘြတ္ေပၚတင္ပလိုက္မယ္ ေစာင္ဆရာဝန္ေတြဘယ္လိုဆိုၿပီး ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဆရာဝန္မက သူ႔သမီးေလးဆိုရင္ေရာ အဲ့သူ႔သမီးေလးက ညကတညလံုး dutyဆင္းၿပီးမအိပ္ရေသးတဲ့အျပင္ မနက္ေစာမွာ ရင္ခြဲရံုထဲအေလာင္းခြဲတာပါလုပ္.. မ်က္တြင္းေဟာက္ပက္နံေစာ္နဲ႔ မနက္စာမစားရေသးပဲ.. လူနာတျပံဳႀကီးဆက္ၾကည့္ေနရတာကို သိရင္ေရာ.. ငါ့သမီးေလးသနားလွခ်ည့္ ဒီေစာင္လူနာေတြက ဘာညာ ဆို ေလသံကေျပာင္းသြားမွာ..
ကိုယ့္သားသမီးကိုးဗ်။ ကိုယ့္သားသမီးလဲမဟုတ္ ကိုယ္လဲဆရာဝန္မလုပ္ဘူးေတာ့ ကိုယ္ခ်င္းတစက္ေလးမွမစာ နာနာသာဆဲေပါ့ဗ်ာ။ အဲ့ ေစာင္ဆရာဝန္ေတြ အစိုးရအလုပ္ကထြက္တဲ့ေန႔ဟာ သူတို႔ဘဝႀကီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစရတဲ့ေန႔
လူလိုသူလို စ ေနရတဲ့ေန႔ပဲဗ်။ သူတို႔မွာ လစာကမေလာက္လို႔ ညေနလဲေဆးခန္းေျပးထိုင္။ ပိုက္ဆံေသာက္ေသာက္လဲရတဲ့ ေဆးခန္းႀကီးေတြ ေျပးမျမင္နဲ႔။အဲတာ လက္ခ်ိဳးေရလို႔ရတဲ့အေရအတြက္ ႐ွိတဲ့ဆရာဝန္ႀကီးေတြ ေသခါနီးအသက္ရြယ္က်မွရတာ။ ေခြၽးတလံုးလံုးရွင္တို႔ဆဲေနတဲ့ ေစာင္ဆရာဝန္ေလးေတြဟာျဖင့္ ေဝးလံသီေခါင္ ရပ္ကြက္ကေဆးခန္းေလးမွာ bus car တိုးစီးၿပီး ညထိေဆးခန္းဆက္ထိုင္ရတယ္။ ဘယ္ေလာက္ပင္ပန္းပင္ပန္း။ လခကေလာက္မွမေလာက္တာကိုး။ ညေနခင္းရဲ႕ ေလေျပညင္းဆိုတာ သူတို႔ခံစားဖို႔မထိုက္တန္တဲ့အရာလိုပဲ။ ဒီေဆူခန္းထဲပဲညေမွာင္သြားရတာ။ ဘယ္သူမွ ေဆးခန္းဆက္မထိုင္ခ်င္ဘူး။ အဲ့အခ်ိန္မွာ အရမ္းပင္ပန္းေနၿပီ။ ႏိုင္ငံျခားကဆရာဝန္ေတြလို အိမ္ျပန္ၿပီး ဇိမ္နဲ႔ႏွပ္ခ်င္ၿပီ။ မျဖစ္လို႔ထိုင္ရတာဗ်။ အိမ္ကပါးစပ္ေပါက္ေတြစားဖို႔ မျဖစ္လြန္းလို႔ ထိုင္ရတာ။ လူပဲ စက္႐ုပ္မဟုတ္ဘူး။နားခ်င္တာေပါ့။

ဒါကို ဒီ workloadကို ခုထိမျမင္ပဲ ဝိုင္းရီၾကတာ ရင္နာလို႔ေရးတယ္ဗ်ာ။ ငထြားခါးဝင္နာတာ ဆိုခ်င္ဆို။ ကိုယ္ေတြက တေန႔ လူနာ ၁၅ေယာက္ပဲ ဇိမ္ေလးနဲ႔ၾကည့္။ ခ်ိဳခ်ိဳသာသာဆရာဝန္အျဖစ္ခံယူ ကိုယ့္ကိုယ္ပိုင္အလုပ္ေလးလုပ္ေနတဲ့သူ။ ဒါေပသည့္ အသက္ထြက္ေအာင္လုပ္ေနရတဲ့သူေတြကို အဲဒီဘဝကလာတာမို႔စာနာတယ္။
လ်ပ္စစ္မီးမ႐ွိ စားစရာမ႐ွိလို႔အရြက္ခူးစား တဲအိမ္စုတ္ေလးထဲေနခဲ့ၿပီး တေန႔ ေႁမြေပြးေႁမြေဟာက္ ဆယ္ေကာင္ေလာက္ မကိုက္ေအာင္ေက်ာ္ခြသြား ညႀကီးဆြဲႀကိဳးခ်ေသတဲ့အေလာင္းခြဲစိတ္ ကိုယ္တိုင္ငွက္ဖ်ားျဖစ္
ေဆးရံုတက္နဲ႔ ျပည့္သူ႔ဆရာဝန္ဆိုတဲ့ဘဝမွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီး ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ေနခဲ့သူဗ်။အဲလိုဘဝမွာ ေနဆဲ ဆရာဝန္ေတြကို ရင္ဘတ္ႀကီးထဲက စာနာတယ္။
ကိုယ္သာ ေဆးရံုခနခနတက္ခဲ့ရၿပီး က်န္းမာေရးမေကာင္း သားသမီးေမြးၿပီး ကေလးေ႐ွ႕ေရးအတြက္ ႏွစ္ေယာက္လံုး ဝန္ထမ္းဘဝမွာ ႐ွင္တို႔ဆဲေလ့႐ွိတဲ့ ေစာင္ဆရာဝန္ပဲဆက္လုပ္ရင္ တာဝန္က်ရာသြား လခေလးႏွစ္သိန္းေက်ာ္နဲ႔ သားေလး မိကြဲ ဖကြဲ လူတန္းေစ့မေနႏိုင္မွာ သိျမင္ၿပီး တေယာက္ထဲထြက္ခြင့္ရလို႔ ထြက္လာတာ။

လက္႐ွိလုပ္ေနဆဲဆရာဝန္ေတြရဲ႕ဘဝကို တခနေလး တမနက္ေလးပဲ အရမ္းအလုပ္မ်ားတဲ့ wardထဲသြားထိုင္ၾကည့္ေပးပါလား။ ၾကည့္တဲ့အခါ ကိုယ့္သားသမီးေလးလို႔ျမင္ၿပီးခံစားၾကည့္ေပးပါလား။သူေျပးလႊားေနတဲ့ ျမင္ကြင္းကို..။ ဒါေပမယ့္ ၾကည့္လဲလုပ္။ အဲ့ေဆးရံုနံဆိုတာႀကီးကို တမနက္လံုးခံရလို႔ ေအာ့အန္ေနမစိုးလို႔။ ေစာင္ဆရာဝန္ေတြကေတာ့ ႐ႈေပါ့။ တေန႔လံုးအဲ့အနံ႐ႈေနရၿပီး ျပံဳးျပံဳးေလးေနေပါ့။ ေနႏိုင္တယ္။ အဲလို အနိဌာရံုထဲ ဘဝေပးထားခ်င္လြန္းလို႔ ဆရာဝန္ဆိုတာလုပ္တာ။ ငယ္ကတည္းကသူမ်ားလိုမကစားရ ႀကီးလာေတာ့ သူမ်ားလိုေလ်ာက္မလည္ပဲ ဒီေစာင္စာေတြက်က္ခဲ့ရတာေလ.. ႐ွင္တို႔ေစာင္ဆရာဝန္ေတြလို႔ အဆဲခံဖို႔ လူငယ္ဘဝ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအားလံုး ဒီစာေတြထဲ နစ္ျမႇဳပ္ပစ္ခဲ့ရတာ။ ဒါေပမယ့္ ဝန္နဲ႔ အားမ်ွေနမွ စက္ျဖစ္ျဖစ္ လူျဖစ္ျဖစ္ ၾကာ႐ွည္ခံႏိုင္မယ္။ မဟုတ္ရင္ breakdownျဖစ္မွာပဲ။ Physical trauma.. mental trauma ၾကာရင္ရလာမွာပဲ။

ဒါကိုျမင္ေအာင္ၾကည့္ေပးၾကပါ။ ကိုယ့္သားသမီးေတြလိုျမင္ေပးၾကပါ။ ဆရာဝန္ လူနာအခ်ိဳးမ်ွေအာင္ေတာ့ လုပ္ေပးၾကပါ လို႔ေျပာခ်င္တာပဲ။ မႀကိဳက္လဲ မတတ္ႏိုင္ဘူး။ အဲဒီ အခန္းထဲက ရီသံဟာ ရင္ဘတ္ထဲခုထိနာက်င္ခံစားရတုန္း။ ကြၽန္မ ဘယ္သူ႔ကိုမွ ထိခိုက္မေရးဘူး။ ဘယ္သူ႔ကိုမွ မေစာ္ကားဘူး။ ဘယ္ႏိုင္ငံေရးထဲမွ ဝင္မပါဘူး။ ဝင္မမန္႔ဘူး။ ကြၽန္မနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ပညာေရး က်န္းမာေရးေတြပဲ ကြၽန္မအာရံုထားတာပါ။
ဒါေပမယ့္ ကြၽန္မဟာ ဆင္းရဲစုတ္ျပတ္ေနတဲ့ ျပည္သူ႔ဆရာဝန္ဘဝမွာ
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီးေနခဲ့ဖူးသူမို႔ ဘဝတူဆရာဝန္ေတြဘဝကို အရမ္းနားလည္တယ္။ ကိုယ္တိုင္က က်န္းမာေရးမေကာင္းလို႔ ေဆးရုံေပါင္းစံုတက္ဖူးသူမို႔ လူနာေတြဘက္ကလည္း ခံစားတတ္တယ္။ လူနာေတြရဲ႕ခံစားခ်က္ကိုလည္းသိတယ္။ ေနမေကာင္းရင္ အားငယ္တယ္။ ၾကင္နာတာခံခ်င္တယ္။ ဒါသဘာဝပဲ။

ဆရာဝန္ေတြလဲ အေမႀကီးေနေကာင္းလား..ဒီေန႔မ်က္ႏွာေလးရႊင္လာၿပီေနာ္..ဆိုတဲ့ ၾကင္နာစကားေလးနဲ႔ dutyစဝင္တာပဲ..။ တျဖည္းျဖည္း ရာေထာင္ခ်ီတဲ့ workloadေတြ stressေတြၾကားမွာ စက္႐ုပ္ေတြလိုျဖစ္ကုန္ရတာပါ။
လူနာေသလို႔ မ်က္ရည္က်ိတ္က်ရတာ.. မ်က္ရည္စက္လက္နဲ႔ အလုပ္ေတြဆက္လုပ္ရတာ.. သူေသေတာ့မယ္ဆိုတာမသိတဲ့လူနာကို ၾကင္နာစြာ လက္ေလးကိုင္ရင္း တညလံုး ေဖးမခဲ့တာ..အိမ္ေရာက္မွ ရင္ကြဲစြာ ႀကိတ္ငိုရတာ ေတြ... ဒါ ေတြ႐ွင္တို႔မသိပါဘူး။ အဲဒီစက္႐ုပ္မ်က္ႏွာ ရဲ႕ ရင္ဘတ္ထဲကႏွလံုးသားေတြ ႐ွင္တို႔ျမင္ေအာင္မၾကည့္ပါဘူး။ အသဲအသန္လူနာတေယာက္တက္ရင္ အိပ္မက္မွာေတာင္လူနာေသြးအန္လို႔ ေဆးရံုဝန္းထဲခ်က္ခ်င္းေျပးၾကည့္တာ.. ဒါေတြကို ဆဲေနသူေတြ
႐ွင္တို႔မသိပါဘူး။ မျမင္ပါဘူး။

ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔လည္း အားငယ္ေနတဲ့လူနာေတြအေပၚအတတ္ႏိုင္ဆံုး ခ်ိဳသာေပးၾကပါလို႔။ လူနာဆိုတာ အလကားေနရင္းကို အားငယ္ေနၿပီး ကိုယ့္ကိုအားကိုးခ်င္ၾကပါတယ္။ ခ်ိဳသာစြာေျပာရင္ အရာရာ ပိုေျပလည္ပါတယ္ ဆိုတာ သိၾကၿပီးသားပါ ။ အရမ္းကိုၿပိဳင္းၿပီး မခ်ိဳသာႏိုင္တဲ့အခ်ိန္ မေအာ္မိေအာင္စိတ္ကို relax လုပ္ေပးၾကပါလို႔။ အိမ္သာထဲ တေယာက္ထဲသြားေအာ္ပစ္
ၿပီးမွ ျပံဳးျပံဳးေလးျပန္ထြက္လာၿပီးေျပာ.. ဟုေဒ😁
အါ့လိုပဲ လုပ္ရေတာ့မွာဖဲ😁
မခ်ိဳသာႏိုင္တဲ့အခါလည္း လူနာေတြဘက္ကနားလည္ေပးၾကပါလို႔။

အားလံုးေျပလည္ဖို႔ရာ ဆရာဝန္လူနာအခ်ိဳးမ်ွေအာင္ systemကိုေသခ်ာတည္ေဆာက္ေပးၾကပါလို႔ ေတာင္းဆိုလိုတာပါ။ ကြၽန္မတို႔လူနာေတြကို workload ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္းနဲ႔ ၾကင္ၾကင္နာနာေလးေျပာၿပီး ကုေပးခ်င္ပါတယ္။ ဆရာဝန္မေလးစကားၾကားရတာ အဖြားေရာဂါတဝက္သက္သာပါၿပီဆိုတဲ့ စကားေလးေတြနဲ႔ ပီတိျဖစ္ခ်င္ပါတယ္။ အရာရာကိုျမင္ေအာင္ၾကည့္ေပးပါ။
ေတာင္းပန္ေနတာပါ။ မျမင္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္လဲ ေလွာင္ေတာ့မရီၾကနဲ႔ဗ်ာ။ ရင္ဘတ္ထဲကနာလို႔ပါ။