HIV/ AIDS အေမးအေျဖမ်ား အပိုင္း ၃
ေမး ။ ကြၽန္ေတာ္ဟာ စက္ရံုတစ္ရံုမွာ အလုပ္လုပ္လ်က္႐ွိတဲ့ လုပ္သားတစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္သမားေတြထဲမွာလည္း HIV ေရာဂါ႐ွိတဲ့သူေတြ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အဲဒီအလုပ္သမား ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ႐ွိသြားၿပီး၊ ေသြးထြက္သံယိုျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ထိုေသြးက အျခားအလုပ္သမားတစ္ဦးဦးကို မေတာ္တဆထိမိ၊ ကိုင္မိၿပီး ဒုတိယအလုပ္သမားရဲ႕ လက္တြင္း႐ွိေသာ အနာတစ္ခုခုမွတစ္ဆင့္ HIV ပိုးကူးစက္ခံရႏိုင္ပါသလား။
ေျဖ ။ ပထမလူ ထိခိုက္မိလို႔ ေသြးေပသြားတဲ့ သံတိုသ့စကို ဒုတိယလူက ထပ္ထိမိရင္ေရာဂါပိုး ကူးႏိုင္မကူးႏိုင္ဆိုတာက စူးဝင္သြားတဲ့အခါ အဲဒီဆူးဟာ ဘယ္ေလာက္ႀကီးသလဲအေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ အပ္လိုဟာမ်ိဳးစူးသြားတာဆိရင္ေတာ့ အဲ့ဒီအပ္မွာေပေနတဲ့ ေသြးကတစ္ဆင့္ ကူႏိုင္တာေပါ့။ မ်ားေသာအားျဖင့္ မေတာ္တဆထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈကေန ကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်က ၀.၃% ေလာက္႐ွိပါတယ္။ လူ ၁ေထာင္ မွာ ၃ေယာက္ေလာက္ေတာ့ကူးတတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္အပ္ကေနတစ္ဆင့္ ကူးစက္တာနည္းသလဲဆိုေတာ့ လူရဲ႕အေရျပားမွာအလြာအမ်ားႀကီး႐ွိတယ္။ အပ္က Elastic Fiber Layer ႀကီးကိုျဖတ္ၿပီးမွ အသားထဲကိုေရာက္တာဆိုေတာ့ Elastic Fiber ေတြကအပ္မွာကပ္ေနတဲ့ေသြးေတြကိုညႇစ္ၿပီး ဖယ္လိုက္သလိုျဖစ္ေတာ့ အသားထဲကိုဝင္သြားတာ နည္းသြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အေခါင္းမပါတဲ့ အခြၽန္နဲ႔စူးလို႔႐ွိရင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေၾကာက္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ကူးစက္ႏိုင္မႈ အလားအလားသိပ္မ႐ွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အေခါင္းပါတဲ့ေဆးထိုအပ္လိုဟာမ်ိဳး အသားထဲဝင္သြားရင္ သူကအလယ္မွာ အေခါင္းေပါက္ပါေတာ့ အေခါင္းေပါက္ထဲမွာေသြးကေနႏိုင္တာကိုး။ အဲတာမ်ိဳးဆိုရင္ေဆာ့ နည္းနည္းသတိထားရပါမယ္။ အခြၽန္အတက္ပါတဲ့ပစၥည္းနဲ႔ စူးမိလို႔႐ွိ႐င္ေတာ့ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္းမွာ Local Management လိုေခၚတဲ့ ျဖစ္တဲ့ေနရာကို ဆပ္ျပာနဲ႔ေရ ႏိုင္ႏိုင္ေဆးေပးပါ။ အဲတာဆိုရင္ ေတာ္ရံုတန္ရံု ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးက အဲဒီဟာနဲ႔ေတြၿပီး ေသသြားႏိုင္ပါတယ္။ ပိုးကူးစက္ခံရမႈဟာ အထဲကိုဝင္သြားတဲ့ ပိုးပမာဏေပၚမူတည္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဝင္သြားတဲ့ဆူးဟာ လံုးပတ္ဘယ္ေလာက္ႀကီးတယ္၊ အဲဒီဆူးမွာေပေနတဲ့ေသြး ဘယ္ေလာက္မ်ားသလဲပၚမူတည္တာေပါ့။ အဲဒီလိုျဖစ္သြားရင္ ကူးစက္ခံရႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ဘယ္ေလာက္႐ွိတယ္ဆိုတာ ခန္႔မွန္းတိုင္းတာျခင္းဆိုတဲ့ Risk Assessment ဆိုတာလုပ္ရပါတယ္။
အဲ့တာကေတာ့ ဘယ္လိုဟာမ်ိဳးကေတာ့ အႏၱရာယ္႐ွိတဲ့ အလားအလာ၊ အလယ္အလတ္႐ွိတယ္၊ ဘယ္လိုဟာမ်ိဳးကေတာ့ အႏၱရာယ္႐ွိတဲ့ အလားအလာနညး္တယ္ စသည့္ျဖင့္ေပါ့။ အႏၱရာယ္႐ွိတဲ့ အလားအလာမ်ားတယ္ဆိုရင္ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးပြားမ်ားမႈကို ဟန္႔တားေစတဲ့ ေဆးတိုက္တာေတြ႐ွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္မေသာက္ခင္မွာ အေျခံဆန္းစစ္မႈလုပ္ရမယ္။ တတ္ကြၽမ္းနားလည္တဲ့သူနဲ႔ ေဆြးေႏြးအၾကံေပးမႈ ခံယူရပါမယ္။ မူလကတည္းက HIV ပိုးကူးစက္မခံထားရမွ ေသာက္လို႔ရပါမယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အလုပ္ခြင္မွာ ဥပမာ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုလိုဟာမ်ိဳးမွာဆိုရင္ အပ္စူးတာျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါကလည္း အပ္မွာေပေနတဲ့ေသြးက မေျခာက္ခင္ ေနာက္တစ္ေယာက္ကို ခ်က္ခ်င္းစုူးသလားဆိူတဲ့အေပၚမူတည္ပါတယ္။ သီအိုရီအရ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ ေသြးမေျခာက္ခင္မွာစူးရင္ အႏၱရာယ္႐ွိပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္လာရင္ ဘယ္လိုစူးခဲ့တယ္ဆိုတာကို ဆန္းစစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အေရးအႀကီးဆံုးက ထိခိုက္ဒဏ္ရာရလာရင္ ဒဏ္ရာရတဲ့ေနရာကို ဆပ္ျပာနဲ႔ ေရႏိုင္ႏိုင္ေဆးရင္၊ အရက္ပ်ံနဲ႔ ပြတ္လိုက္ရင္ေရာဂါေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမရႏိုင္ပါဘူး။
ဒါကို စိတ္မခ်လို႔ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရၿပီးေနာက္ ARV ေဆးေပးဖို႔ကေတာ့ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာဝန္ထမ္းေတြက လိုအပ္ရင္ေပးတယ္။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ဒီေဆးေတြကိုျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ၄နာရီအတြင္းမွာေသာက္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ၇၂နာရီေက်ာ္ရင္ ေဆးကအာနိသင္မ႐ွိဘူး။ အမ်ားစုကေတာ့ ၂၄နာရီအတြင္းမွာ ရေအာင္ေသာက္ရမယ္။ ဒါေတာင္ရာနႈန္းျပည့္ ကာကြယ္ႏိုင္မွာတာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္ထဲကိုဝင္လာတဲ့ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုး အေရအတြက္ကို ေဆးနဲ႔ျပန္ခ်ေပးတာ၊ ဘာျဖစ္လို႔ရာနႈန္းျပည့္ ကာကြယ္ႏိုင္တာ မဟုတ္သလဲဆိုရင္ (၁) ဝင္လာတဲ့ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးရဲ႕ အမ်ိဳးအစားဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေပးတဲ့ေဆးနဲ႔ ကိုက္ညီတယ္၊ မညီဘူးဆိုတာပဲ။ အခုေခတ္မွာ ေဆးေတြက ဘာေဆးေပးေပး။ အလြယ္တကူလူေတြက ဝယ္ေသာက္ေနေတာ့ ဝင္လာတဲ့ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးက ေဆးယဥ္တဲ့ပိုးျဖစ္ရင္ ဒီေဆးေသာက္လို႔ ကာကြယ္မႈမေပးႏိုင္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးပြားမ်ားမႈကို ဟန္႔တားေစတဲ့ေဆးေတြမွာလည္း ေဘးထြက္ဆိုက်ိဳးေတြ႐ွိပါတယ္။
(၂) ကသူမွာလည္းေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး႐ွိပါတယ္။ ေဆးေသာက္လို႔ရတဲ့အက်ိဳးနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးကို ယွည္ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဥပမာ- အႏၱရာယ္႐ွိတဲ့ အျပဳအမႈ ဆက္လုပ္ေနတဲ့ လူေတြမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေပးတဲ့ေဆးက ရက္၃၀စာပဲျဖစ္ၿပီး၊ သူ႔အေနနဲ႔ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးပြားမ်ားမႈကို ဟန္႔တားေစတဲ့ ေဆးကို ခဏေလးပဲရသြားတာျဖစ္ပါတယ္။ HIV ပိုးကသူ႔ရဲ႕႐ွင္သန္မႈအတြက္ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ ေျပာင္းလဲျခင္းေတြလုပ္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ေတြ႐ွိပါတယ္။ ဥပမာ- HIV (+) ျဖစ္တဲ့သူရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ တစ္ရက္ကို ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုး သန္းေပါင္း ၁၀ေက်ာ္ပြားပါတယ္။ အဲဒီပိုးမ်ားရဲ႕ ၂၀% ဟာ နဂိုမ်ိဳး႐ိုးဗီဇနဲ႔နည္းနည္းကြာပါတယ္။ သူက အမ်ားႀကီးပြားရတာေၾကာင့္ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးရဲ႕ေသြားထဲမွာ ႐ွင္သန္ႏိုင္မႈကတိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေဆးေသာက္တဲ့သူက တစ္ရက္ေဆးေသာက္ပ်က္ၿပီဆိုရင္ ေဆးယဥ္ပါးမႈျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က တစ္လေလာက္ပဲ ခြင့္ျပဳခ်က္ရထားသလို၊ တကယ္လို႔သာ ေနာက္ပိုင္း အဲဒီေဆးက မကာကြယ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ သူတို႔ကိုယ္ထဲကပိုးက ေဆးယဥ္ပါးမႈျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေဆးေတြက အသည္းတို႔ ကလီစာတို႔ကတစ္ဆင့္ စြန္႔ထုတ္ေခ်ဖ်က္တာဆိုေတာ့ အဲ့ဒီအဂါၤေတြကို အလုပ္ပိုလုပ္ေစတယ္။
နဂိုကတည္းက အသည္းမေကာင္းတဲ့သူ အဲ့ဒီေဆးေပးလိုက္ရင္ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးကအသည္းကိုထိခိုက္ၿပီး ေသသြားႏိုင္ပါတယ္။ ေဆးကျပင္းတာကိုေျပာျပတာပါ။ ေ႐ွ႕မွာေျပာသလို စက္ရံု၊ အလုပ္ရံုေတြမွာ မေတာ္တဆထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရရင္အေရးအႀကီးဆံုးက ေ႐ွးဦးသူနာျပဳစုေပးျခင္းပါ။ ဆပ္ျပာနဲ႔ေရနဲ႔ ႏိုင္ႏိုင္ေဆးလို႔ရရင္ေဆးလိုက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ အရက္ပ်ံစတဲ့ တစ္ခုခုနဲ႔ ပြတ္သပ္လိုက္ပါ။ ၿပီးလို႔႐ွိရင္ ဟိုလူက HIV (+)ျဖစ္တာ ေသျခာသိေနတယ္လို႔ေျပာရင္ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးပညာေပးျခင္း လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆးရံုႀကီး၊ အင္းစိန္ေဆးရံု၊ ေျမာက္ဥကၠလာပက်န္းမာေရးဌာန စတာေတြမွာ႐ွိတဲ့ က်န္းမာေရးဌာန ခုခံအားႏွင့္ ကာလသားေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္ ေဆးခန္းေတြမွာ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးပညာေပးမႈ ခံယူႏိုင္ပါတယ္။ HIV (+)ျဖစ္တာနဲ႔ လူတကာလွည့္ၿပီး ေၾကညာေနတာမဟုတ္တာ၊ သာမန္လူေတြက သိဖို႔ခဲယဥ္းပါတယ္။ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာဝန္ထမ္းေတြအေနနဲ႔ (+)ျဖစ္တယ္လို႔ သိတဲ့သူကိုပဲမဲၿပီးလုပ္ေနလို႔႐ွိရင္ မသိတဲ့သူေတြထံ ေရာဂါကူးတာ အမ်ားႀကီးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လူတိုင္းကို ႐ွင္းျပခ်င္တာက ေဝဒနာ႐ွင္တိုင္းကို အသိပညာျပည္ျပည့္ဝဝေပးၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေရာဂါပိုးဟာ ကိုယ္ထဲကိုဝင္သြားၿပီးမွ ကာကြယ္ဖို႔ဆိုတာ အလြန္ခက္ခဲတဲ့ အလုပ္တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အပိုင္း ၄ ကိုေစာင့္ေမ်ာ္ဖတ္ေပးၾကပါဦး။
ဗဟုသုတတစ္ခုရ႐ွိမယ္လို႔ေမ်ာ္လင့္ပါတယ္။
@ahtaroo
MSC- 004
Photo Credit; google image
@mrainp420 has voted on behalf of @minnowpond. If you would like to recieve upvotes from minnowponds team on all your posts, simply FOLLOW @minnowpond.
To receive an upvote send 0.25 SBD to @minnowpond with your posts url as the memo To receive an reSteem send 0.75 SBD to @minnowpond with your posts url as the memo To receive an upvote and a reSteem send 1.00SBD to @minnowpond with your posts url as the memo
Thank you
This post recieved an upvote from minnowpond. If you would like to recieve upvotes from minnowponds team on all your posts, simply FOLLOW @minnowpond.
To receive an upvote send 0.25 SBD to @minnowpond with your posts url as the memo To receive an reSteem send 0.75 SBD to @minnowpond with your posts url as the memo To receive an upvote and a reSteem send 1.00SBD to @minnowpond with your posts url as the memo
Advantages post and continue writing how to prevent and reduction of HIV
Coming next post
အပိုင္းေတြဖက္ရတာမ်ားေတာ့လည္ရွည္လာပီ ေမွ်ာ္
ဟုတ္
ဆက္ေမ်ွ ာ္ပါအံုးမည္
ဟုတ္ကဲ့ပါ
အပိုင္း၃ေလးေရာက္လာျပီေပါ႔
ဟုတ္
အပိုင္းေလး ေမွ်ာ္ေနသည္
ဟုကဲ့ခိုခို
ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈကိုထိန္းခ်ဳပ္ရာမွာ လူနာကိုယ္တိုင္က က်န္းမာေရးအသိရွိၿပီး ဆင္ျခင္ႏိုင္ပါမွ ေတာ္ရုံရွိပါမယ္ ေကာင္းမြန္တဲ့ က်န္းမာေရးအသိပညာေပးေဆာင္းပါးေလးပါဗ်ာ
ေက်းဇူးပါကြီးစိုး
good post, thanks for sharing... great work.
Thank You bro
မသိေသးတာေတြ သိရပါသည္
ဟုတ္ကဲ့ဗ်
မွတ္သားစရာေတြပါဘဲ
ဖတ္ေပးလို႔ေက်းဇူးပါ
အပိုင္း ၄.......ေမ်ွာ္
မၾကာမွီလာမည္။
လူတိုင္းေၾကာက္တဲ့ HIV ေရာဂါဆိုးႀကီးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဗဟုသုတေတြသိရလို႔ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ဟုတ္ကဲဗဟုသုတရတယ္ဆိုေရးရက်ိဳးနပ္ပါတယ္။
အေသးစိတ္သိရလို႔ ေက်းဇူးပါ
ဟုတ္ကဲ့ပါ
စာသားေတြကတန္ဖိုးေတြရိွလိုက္ဘိ…ဘရိုေရ…
ဆက္လက္ေရးသားပါဦးမယ္
aww အရင္ က ကိုယ္သာ အဲ႔လို ေရာဂါျဖစ္ရင္ အေဖာ္ရေအာင္ အပ္တစ္ေခ်ာင္းေဆာင္ျပီး ကြကိုယ္တစ္ခ်က္ထိုး သယ္ခ်င္းေတြကိုတစ္ခ်က္ထိုးမယ္ စဥ္းစားတာ ခုလိုသိရတဲ႕အတြက္ေက်းဇူးပါ တစ္ကယ္ေတာ့ ေဆးထိုးျပြန္နဲ႔ ကိုယ္႕ ေသြးစုတ္ျပီး သူမ်ားကိုထိုးထည့္ လိုက္တာကမွ ပိုေသခ်ာတာကိုး က်ႊန္ေတာ္ ကူးစက္ေရာဂါတစ္ခုခုျဖစ္ရင္ ဘယ္သူမွ ေျပးနဲ႕ေနာ္ အေဖာ္မ်ားမွ ေပ်ာျစာေကာင္းမွာ ကြီးအတာ နံပါတ္တစ္ ယူမလား ႀကိဳေျပာထားေနာ္
ဟားဟားဟား ကြကိုေနဇမ္း
အဖိုးတန္ ဗဟုသုတေတြ မ်ွေဝေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးပါ ကိုအတာေရ!
ဗဟုသုတရလို႔ဝမ္းသာပါတယ္
Nice Post Bro!
Thank you bro
Nice bro
Thank you
ဗဟသုတရစရာေတြ ေကာင္းတယ္ဗ်ာ
ေက်းဇူးပါ
img credz: pixabay.com
Nice, you got a 3.7% @minnowbooster upgoat, thanks to @ahtaroo
Want a boost? Minnowbooster's got your back!
The @OriginalWorks bot has determined this post by @ahtaroo to be original material and upvoted it!
To call @OriginalWorks, simply reply to any post with @originalworks or !originalworks in your message!
To enter this post into the daily RESTEEM contest, upvote this comment! The user with the most upvotes on their @OriginalWorks comment will win!
For more information, Click Here!
Special thanks to @reggaemuffin for being a supporter! Vote him as a witness to help make Steemit a better place!
yes, thank you
good post
ကို အတာဦး စာေတြကို pdf လုပ္ထားတယ္.. ၿပီးရင္ စာအုပ္ ခ်ဴပ္ၿပီးအစအဆံုး ျပန္ဖတ္မလို႔
ဟုတ္ကဲ့အကိုဟင္
Thank you bro
မွန္၏