အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၏ အခန္းက႑ ႏွင့္ စီးပြား
ေရး အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႉ ့အေနအထား•••••••
အေမရိကန္ ႏိူင္ငံ က ကမာၻ့ ႏိူင္ငံ အသီးသီးတို႔ အေပၚ
မထင္ရင္ မထင္သလို စီးပြားေရး အေရးယူ ပိတ္ဆို႔
မႉ ့ လုပ္ရပ္မ်ိဴးကို အတိတ္ကတည္းကေန ယခု
အခ်ိန္အထိ လုပ္ေဆာင္ေနဆဲျဖစ္သည္။ Economic
Sanction ထုတ္တာတို႔၊ ကုန္သြယ္စစ္ စတင္တာ
တို႔ကို ေလ့လာၾကည့္ပါက တိက် ေသခ်ာေသာ အေၾကာင္းအခ်က္ မ်ိဴးဟူ၍ မ႐ွိခဲ့သည္ကမ်ားသည္။
ကုန္သြယ္ စစ္ကို စတင္ရာ၌ အဓိက အခ်က္မွာ ကုန္
သြယ္ေရး လိုေငြျပမႉ ့ကို နည္းေအာင္ လုပ္ျခင္းက
အဓိက သေဘာဆန္သည္။သို႔ေသာ္ ဇြန္လ ထဲ၌
အေမရိကန္ ကုန္သြယ္မႉ ့လိုေငြျပျခင္းသည္ ၇%
အထိေတာင္ တိုးလာခဲ့ၿပီး၁၀ႏွစ္အတြင္းအျမင့္ဆံုး
ေတာင္ျဖစ္ခဲ့သည္။မွန္းခ်က္နင့္ ႏွမ္းထြက္ မကိုတ္ေပ။
တ႐ုတ္ကိုၾကေတာ့ ကုန္သြယ္မႉ ့မမ်ွတလို့္။ ႐ု႐ွားၾကေတာ့ ယူေက၌ Sergi ႏွင့္ Yulia Skripalတို႔
အား ႐ု႐ွားက အဆိပ္ခတ္ လုပ္ၾကံမႉ့ႏွင့္ Sanction
ထုတ္ခဲ့သည္။ တူရကီၾကေတာ့ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ကတည္း
က အေမရိကန္ႏိူင္ငံသားခရစ္စယန္ သင္းအုပ္ဆရာ
အင္ဒ႐ူးဘရန္ဆန္ကို တူရကီ က သူလ်ိႉလုပ္မႉ့ႏွင့္
ဖမ္းဆီးထားတာကို လႊတ္မေပးျခင္းက အစျပဳခဲ့။
ထို႔အျပင္ တူရကီဘဏ္လုပ္းငန္း႐ွင္ ဟာကန္
အက္တီလာ ဆိုသူက အေမရိကန္တို႔ စီးပြားေရး
အေရးယူ ပိတ္ဆို႔ထားသည့္ အီရန္ဆီက ေရနံ
၀ယ္မႉ ့ေၾကာင့္ အခုလို အေမရိကန္က တူရကီ
အေပၚ စီးပြားေရး အေရးယူပိတ္ဆို႔မႉ လုပ္ခဲ့ျခင္း
ျဖစ္သည္။
အေမရိ ကန္က ကမာၻ ့ႏိူင္ငံမ်ားႏွင့္ သီးသီးသန္႔သန္႔
ေနလာသည့္ အေနအထားအေပၚ တ႐ုတ္၊႐ု႐ွား
နွင့္ IMF တို႔က ကမာၻ ့စီးပြား ေရး စနစ္ကို အသစ္
ပုံစံ တည္ေဆာက္ဖို႔ႀကိဳးစားလာၾကသည္။၎အထဲ
၌ အေမရိကန္ေဒၚလာႏွင့္ SWIFTစနစ္တို႔ကို
နန္းခ်ၿပီးIMF ေငြေၾကး SDR အေျခ ခံသည့္ ကမာၻ ့
ေငြေၾကး စနစ္ ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ေျခလွမ္း
စိတ္သထက္စိတ္လာခဲ့သည္။
အေမရိကန္ရဲ႕ Sanction ထုတ္မႉ့ ခံထားရတဲ့ ႏိူင္ငံ
ေတြဟာ အရင္အတိတ္ကာလတုန္ုးက ၎တို႔အခ်င္း
ခ်င္း ရန္ေစာင္မႉ ့ေတြ ႐ွိခဲ့ရာကေန အခုေတာ့ တပူးပူး
တ တြဲတြဲ ျဖစ္ကုန္ၾကၿပီ။ကက္စ္ပီယံ ပင္လယ္ ဆိုင္
ရာ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ကို ႐ု႐ွားႏွင့္ အီရန္တို႔အပါအ
၀င္ ႏိူင္ငံ ၅ခုတို႔က မၾကာေသးခင္က သေဘာတူ
လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကသည္။ကာလၾကာ႐ွည္ ျငင္းခံု
ပဋိပကၡ ျဖစ္လာၾကသည့္ ၎ ႏိူင္ငံတို႔သည္ အေမ
ရိကန္ေၾကာင့္ ညီၫြတ္ၾကကုန္ၿပီ။
အီရန္ ႏွင့္ ႐ု႐ွ ားတို႔ဆို ပိုၿပီး နီးကပ္စြာ ႐ွိလာၾကမႉ့
ကို ပညာ႐ွင္အမ်ားစု တို႔က သမိုင္းတေလ်ွာက္ မ
ျမင္ဖူး၊မေတြ႔ ဖူးခဲ့သည့္ အေနအထားလို႔ေတာင္
ဆိုၾကသည္။ဥေရာပႏိူင္ငံေတြကလည္း အီရန္အေပၚ
အေမရိကန္ရဲ႕ စီးပြားေရး အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႉ ့အေပၚ
သေဘာမေတြ႔ ၾကသည့္ ႏိူင္ငံမ်ားလည္း႐ွိေနၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ၎ႏိူင္ငံတို႔သည္ အေမရိကန္ ဖိအားေပး
မႉ ့ေၾကာင့္ အီရန္ဆီက ေရနံ ႏွင့္ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ ့
၀ယ္ယူမႉ့တို႔ကို ေလွ်ာ့ခ် ရေတာ့မည္။ျပင္သစ္ႏွင့္
ဂ်ာမဏီတို႔ကေတာ ့Alternative payment
system ကို အသုံးျပဳၿပီး အီရန္ႏွင့္ ကုန္သြယ္ မႉ ့
လုပ္ရန္ ၾကံစည္ေနၾကသည္။ဂ်ာမဏီဆိုရင္ အေမ
ရိကန္ရဲ႕ အထိန္းခ်ဳပ္ခံ Swift payment ကြန္
ယက္စနစ္ အစား Chinese based CIPS
စနစ္ကို သုံးဖို႔ ရာခိုင္ႏႉန္း မ်ားေနၿပီျဖစ္သည္။
အီရန္ အေပၚ စက္တင္ဘာ ၌ အေမရိကန္က
စီးပြားေရး အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႉ့ႏႈနိးထပ္တိုး
မည္ျဖစ္ျပႇးီ ၎အေနအထားသည္ အီးယူ
ႏိူင္ငံေတြလည္း အၾကပ္႐ုိတ္ႏိူင္သည္။
ေဆာင္းရာသီ၌ အပူေပးစနစ္အပါအ၀င္
ေရနံစြမ္းအင္သံုး လုပ္ငန္းအမ်ားစုတို႔၌ အီရန္၏
ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ ့ အေထာက္အပ့ံအား
သာ ေလ်ာ့ခဲ့ရင္ ႐ု႐ွား ဘက္ ပိုလို႔ေတာင္ယိမ္းလာ
ႏိူင္ေခ်႐ွိသည္။လက္႐ွိေလာေလာလတ္လတ္၌ေတာင္
မွဂ်ာမဏီႏွင့္႐ု႐ွားတို႔၏ Nord Stream 2
ေရနံ ပိုက္လိုင္း သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ က္ို လက္
မွတ္ထိုးထားၾကၿပီးျဖစ္သည္၊၊႐ု႐ွားအတြက္ေတာ့ေရ
နံ စြမ္းအင္ တင္ပို႔ႏိူင္မႉ့ ့လမ္းေၾကာင္း ပိုၿပီးေကာင္း
မြန္ေစခဲ့သည္။၎သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ကို
အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ က အျပင္း
အထန္ ေပါက္ကြဲခဲ့ၿပီး ဂ်ာမဏီသည္ ႐ု႐ွား၏ ဂ်င္း
ထည့္တာ ခံလိုက္ရၿပီလို႔ ေ၀ဖန္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။
အဲဒိ အေရးကိစၥ မ်ားအျပင္ အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္
၏ QT အစီအစဥ္ ကို ထြန္းသစ္စ ႏိူင္ငံအမ်ားစု
တို႔က မႏွစ္ၿမိဳ႕ၾကေပ။ အဲဒီအထဲ၌ အိနၵိယ က
ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ဆိုသလို အေမရိကန္
Fed ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ လုပ္ရပ္သည္ ထြန္းသစ္စ
ႏိူင္ငံမ်ားတို႔ရဲ ့ေငြေၾကးတန္ဖိုးမ်ားကို က်ဆင္း
ေစခဲ့ၿပီး ၎ႏိူင္ငံတို႔၏ ေဒၚလာ ျဖင့္ ေႂကြးၿမီေပး
ဆပ္ရမႉ ့အေပၚ ပို၍ ၀န္ပိေစႏိူင္ေၾကာင္း ေ၀ဖန္ထားသည္။ထြန္းသစ္စ
ေဈးကြက္မ်ားတို႔၏ လက္႐ွိ ၾကံဳေတြ ့ေနရတဲ့
ဒုကၡ ၊အနၱရာယ္မ်ားတို႔သည္ ေဒၚလာ ျဖင့္ေခ်း
ေငြယူထားၾကလို႔ Fed ဗဟိုဘဏ္က အတိုးႏႉန္း
တိုးလိုက္တိုင္း မိမိတို႔ေငြေၾကးမ်ား ကို က်ဆင္း
ေစၿပီး အေႂကြး၀န္ ပိုပိေစႏိုင္ၾကေသာေၾကာင့္ ေဒၚလာ
အစား အနာဂတ္ ၌ အရန္ ေငြေၾကးအျဖစ္ေကာ
ေႂကြးၿမီ ဘြန္းမ်ားထုတ္သည့္အခါတို႔၌ ပါ IMF
က ထုတ္တဲ့ SDR လို ေငြေၾကးမ်ိဴးကို ေနရာ ေပးလာၾကဖို႔
မ်ားသထက္မ်ားလာႏိူင္ေခ် ႐ွိပါသည္။
လက္႐ွိအေနထား ၌ IMFရဲ႕ ေငြေၾကး SDRသည္
တ႐ုတ္ႏွင့္႐ု႐ွားတို႔အပါအ၀င္ ထြန္းသစ္စႏိူင္ငံ
မ်ားတို႔ေကာ ဥေရာပႏိူင္ငံမ်ားတို႔ကပါ ေဒၚလာအစား
အစားထိုးေငြေၾကးအျဖစ္ သုံးစြဲ လာႏိူင္ၿပီးေဒၚလာ
၏ ဘ၀ သည္ နန္းခ် ခံ ဘ၀ သို ့ေရာက္မွန္းမသိ
ေရာက္လာႏိူင္္ပါေၾကာင္း မ်ွေ၀ေပးလိုက္ရပါသည္။ ။
Author-Ko Nay Nay
Thu, Aug 30
မွန္ပါသည္