Gần đây một nguời bạn đã giới thiệu cho tôi đọc một cuốn sách tựa đề " Conquest of Illusion" của tác giả tên J.J. van der Leeuw . Bạn tôi nói rằng nó sẽ giúp giải đáp bao nhiêu câu hỏi ray rứt về cuộc sống . Quyển sách đó dầy hơn 160 trang, gồm 11 chuơng, có đề cập và diễn giảng cặn kẽ về nhiều tiết mục như: ảo tuởng và hiện thực (illusion & reality), trực giác và trí thức (intuition & intellect), cái tuyệt đối và cái tương đối (the absolute & the relative), sự huyền bí của tạo hóa (mystery of creation), tâm linh và vật chất (spirit & matter) ..v..v...
Quả vậy, sách này đã mang tới thêm chút ánh sáng soi tỏa trên cái mê hồn trận mịt mù mà tôi bao lâu nay luôn bị vuớng kẹt . Vài điểm chính yếu mà tôi đã rút đuợc từ nó có thể tóm tắt lại như sau:
Cái thế giới mà tôi vốn thuờng coi là thực, những cái mà tôi nhận thức đuợc qua ngũ quan và tri giác của mình, trên thực tế chỉ là cái hình ảnh nhân tạo méo mó xơ xài của một cái thực tại vô luờng bất tận nào đó mà tôi ít khi ngờ tới . Qua các thói quen thô thiển, và duới bao áp lực của nếp sống hằng ngày , tôi vẫn luôn mang một quan niệm sai lầm , đã từng nuôi một ảo tuởng sâu đậm rằng cái thế giới mà tôi nhận ra đó vốn là một hiện tuợng cụ thể thực sư , hoàn toàn đứng biệt lập bên ngoài . Bao nhiêu sức lực và tâm trí của tôi đã đuợc dốc hết vào các cuộc ruợt đuổi mọi hình bóng viển vông này. Tôi đã tận lực đeo theo nó, không hay rằng mình đang bám víu vào một cái phao xì hơi sắp chìm, đang ôm cứng một sự thể tạm bợ , thiếu xót, sai lệch và suy mòn .
Những kinh nghiệm chua cay của cuộc sống đã giúp tôi nhìn ra đuợc phần nào cái lầm lẫn tai hại này . Trong sự cố gắng vùng vẫy để thoát khỏi cái bẫy rập thứ nhất đó, tôi duờng như đã rơi vào một cửa ải khác, đã lạc vào trong cái quan điểm cho rằng mọi sự trên đời này đều là ảo, do sự tuởng tuợng của đầu óc mình dựng lên . Từ một kẻ "nhập giới" hòa mình vào thế gian, tin tuởng hoàn toàn rằng cái thế giới mà mình nhận thấy đó chính là cái chắc chắn tuyệt đối , tôi đã chạy lọt qua hàng ngũ của những nguời "xuất giới" , phủ nhận tất cả mọi sự trên đời, coi chúng không khác gì những thứ hiện ra trong cõi mộng .
Các hình bóng mà ta nhận ra trên thế gian này không hoàn toàn là hư ảo . Chúng xuất hiện để giúp ta biết rằng còn có một cái nguồn sáng thật sự đâu đó đã tạo ra chúng, đã in soi chúng trên tâm thức của ta, nhắc cho ta về sự hiện hữu của một thực tại vĩnh cửu nào đó . Cái ảo tuởng mà ta cần thoát khỏi chính là cái quan niệm sai lệch rằng các hình tuợng này là tuyệt đối, là cụ thể vững bền .
Trong chương cuối của quyển sách " Conquest of Illusion" , tác giả đã hé mở cho thấy một con đuờng sống khác, không "nhập giới" mà cũng không phải là "xuất giới" :
IN THE LIGHT OF THE ETERNAL
(from Conquest of Illusion , by J.J. van der Leeuw )
It is only while we still see our world-image as an objectively real world that
its appearances can be to us objects of desire and that we can pursue them,
intent on possession. Desire is but the expression of the belief in our worldimage
as objective reality; we pursue in a vain attempt at possession those
images which arise in our consciousness and inevitably experience
disillusion when we discover that they are but appearance. Equally vain is the
repudiation of that worldimage, we cannot escape it, as little as we can desire
it; our attempts at escape will but bind us all the closer to the world from
which we fly. To put from us the world, proclaiming it to be full of illusion
and wickedness is not true spirituality; it is but the outcome of error and can
only cause suffering to those who make it their goal.
The spirituality born of the experience of Reality is very different. In it we
neither desire the appearances of our world-image, nor do we reject or fear
them; we know them for what they are, images produced in our
consciousness, and see them as our interpretation of the Eternal.
When we enter the world of Reality and become established in it, desire
becomes superfluous since we are all that is and there is nothing to desire
outside Reality. How can we want a thing when we are all things, and
experience all things as our own being?
....
In real spirituality, therefore, we do not desire the forms of the worldimage
since we are one with the Reality that produces them, neither do we
shrink from them since we see them in the light of their eternal meaning. We
can thus live in the world and yet not be of the world; we can do our work in
the world to the best of our ability, concentrating our energies and our
powers on it and yet be free from attachment to that which is but our
experience of Reality. There is no need to seek holiness in poverty and
solitude; there is holiness wherever we find ourselves placed in our daily life,
since everywhere is the Eternal.
Such is the sanctification of the world. We no longer need the seclusion of
the church to find God and to serve Him, we see Divinity in the faces of our
fellowmen, and hear its music in the voices of nature. Our daily life has
become the cathedral in which we revere the Eternal, while the common
activities of our human existence have become the ceremonial in which we
worship the Reality which in them is manifest.
....
tạm phỏng dịch như sau:
TRONG HÀO QUANG CỦA NIỀM VĨNH CỬU
Chỉ khi nào mà ta cứ nhìn xem cái thế giới hình thể như là một thế giới hiện vật thực thụ, thì những cái hình thể đó mới trở thành các món đồ để đuợc thèm muốn, đáng cho ta theo đuổi hòng chiếm hữu nó ... Rốt cuộc thì những công sức bỏ ra đều chỉ mang tới sự thất vọng, bởi vì ta sẽ khám phá ra rằng mọi thứ đó đều là ảo ảnh .
Nhưng mặt khác, sự phủ nhận chối bỏ những hình thể này cũng sẽ đưa tới nỗi tuyệt vọng tương tự như thế thôi . Bởi lẽ dù cho ta có ráng giảm thiểu cái lòng ham muốn các thứ này cho mấy đi nữa thì sự cố gắng này sẽ càng ràng buộc ta chặt chẽ hơn vào cái cõi ảo mà ta đang mong bay thoát . Những kẻ nào lấy điều này làm mục tiêu làm lẽ sống, cho rằng thế gian này là hoàn toàn hư ảo và đầy tràn tội lỗi, thì họ thực ra cũng đã lầm lạc và cũng sẽ chỉ gặt hái bao đau khổ mà thôi .
Cái tính cách tâm linh đích thực phát xuất từ những kinh nghiệm của cái "Hiện Thực Vĩnh Cửu" nó rất là khác . Với nó ta sẽ không còn ôm các tham vọng vào những dạng tướng của hình thể nữa, và ngoài ra ta cũng sẽ không còn phải e sợ hay xua chối những thứ này, bởi vì ta đã nhận thức đuợc rõ ràng cái chân tính của chúng, đã biết rằng chúng chỉ là những hình ảnh tạo ra trong tâm thức ta, chỉ là những phương cách mà ta dùng để diễn dịch cái niềm vĩnh cửu .
Một khi ta đã đi sâu vào cái thế giới của "Hiện Thực Vĩnh Cửu", đã đặt vững nền móng nơi đó, thì mọi ham muốn sẽ trở nên thừa thãi , bởi lẽ khi đó ta đã trở nên toàn vẹn rồi, đã nằm gọn trong "tất cả" . Còn có gì là ở bên ngoài cái thế giới của "Hiện Thực Vĩnh Cửu" để mà ta vẫn phải thèm khát nữa đâu ?
...
Với cái bản chất tâm linh đích thực này ta sẽ không còn ham đeo đuổi các thứ trong thế giới hình thể . Mặt khác ta cũng sẽ không cần trốn chạy hay tránh né chúng nữa , vì rằng ta đã thấu hiểu đuợc cái dụng ý trung thực của mọi thứ này . Nhờ vào đó mà ta sẽ có thể vừa sống trong trần gian mà vừa không lệ thuộc vào thế sự . Ta có thể tiếp tục sinh hoạt trong thế gian và tận dụng hết mọi khả năng của mình, mà vẫn không bị trói buộc vào các thể nghiệm trải qua . Ta thật không cần phải đi tìm niềm thánh thiện qua các nỗi khổ hạnh và sự cô quạnh tịch liêu . Niềm thánh thiện đó thực ra hiện hữu bất cứ nơi nào ta có thể đặt chân tới, bởi lẽ tất cả mọi nơi đều nằm trong cái giới "Vĩnh Cửu" này ....
.
Conquest= chinh phục, chế ngự, chiến thắng, đập tan, xuyên qua, vượt khỏi
Muốn theo đúng như ý nghĩ của tác giả này thì " Conquest of Illusion"có lẽ cần được hiểu là "Xuyên qua ảo tưởng " , hoặc là "Vượt khỏi ảo tưởng", chứ không là "Dập tan ảo tưởng" . Vì rằng tuy cái thế giới hình tượng là một cạm bẫy nguy hại chứa đầy những ảo ảnh đủ sức giam kềm ta suốt đời, nhưng nếu ta cứ ráng phá hủy hay đập tan nó thì tức là vẫn còn coi nó như là có thật vậy ! Thay vì luôn phí công sức đập đầu vô vách, cách tốt hơn chẳng phải là luyện tập cho thân thế bớt nặng nề (hay hóa thành chim) để bay vượt qua khỏi tường hay sao ?
Xét cho cùng thì ta không thể nào phá tan đuợc mọi ảo tuởng, bởi vì hễ mà cái nguồn sáng vĩnh cửu kia vẫn còn soi chiếu thì nó sẽ luôn luôn còn in các hình bóng gì đó trên tấm màn tâm thức của ta . Đúng lý ra thì ta nên hoan hỉ chấp nhận những bóng ảnh này chứ , vì chính nhờ nó mà ta mới có thể lần mò tìm vết chân huớng về cái cội nguồn vĩnh cửu .
Ảo tưởng cứ đứng
in bóng trên tường cao vách cứng