O rzekach – Kraina leszcza

in #pl-wedkarstwo6 years ago


W krainie leszcza rzeka płynie rozległą, płaską doliną pośród łąk i wygonów albo w oprawie zwartych zarośli wierzbowych. Rzeka mniejsza zwija się często w ciasnych zwojach, a większa - płynie szerokimi łukami. Zimą staje skuta lodem; wiosną rozlewa się szeroko, wypełnia wodą bardzo liczne łachy, sięga po oddalone od koryta starorzecza i dalej, aż po wały przeciwpowodziowe lub prastare naturalne terasy - krańce doliny. Do wyznaczonej przez wylewy granicy towarzyszą jej pospolite olsze czarne, na suchych miejscach - sławione w „Pieśni o ziemi naszej" -stare, żylaste dęby, pojedyncze lub w grupach; niekiedy lipy, a najczęś­ciej topole białe i wierzby białe - resztki topolowo-wierzbowych lasów łęgowych. Piaszczyste smugi i golizny przy podmu­chach wiatru srebrzą się łanami dużych liści lepiężnika kutnero­watego. Dotarcie suchą nogą do rzeki bywa dość często utrudnione z powodu grząskich przybrzeży, na których pienią się tataraki, kosaćce, manny, jeżogłówki albo zespoły roślin, wśród których prym wiodą trzciny i turzyce o trójgraniastych łodygach. W samej rzece, na poboczu nurtu i w zatokach rozwijają się skupiska roślinności o liściach pływających z przewodnim tu grążelem żółtym. Nie musi on snuć się przy dnie „kapustą" i z zasady wydobywa swe tarczowate, skórzaste liście na światło dnia. Głębsze wejrzenie pod ich dywan ujawni obecność gąszczy roślin zanurzonych, spośród których rozpoznajemy moczarkę ka­nadyjską, rogatek, wywłócznik oraz następną przedstawi­cielkę rodziny rdestnic, wyróżniającą się karbowanymi liśćmi - rdestnicę kędzierzawą . Niekiedy jednak rzeka ujawnia nam brzeg nagi i wtedy widzimy, że łożyska nie wyściełają już żwirki i czyste piaski. Ich miejsce zajął grząski materiał mułkowaty, ciemnoszary, prze­sycony organicznymi cząstkami. Na takim brzegu możemy znaleźć bru­natny pancerz raka pręgowanego, zwanego też amerykańskim, który-w przeciwieństwie do dwóch wcześniej poznanych gatunków- nie podlega ochronie .


Spłaszczonym profilem koryta rzeka toczy się statecznie, a kiedy prowadzimy po niej łódkę „na pych", rzadko słyszymy pod wiosłem pia­skowy skrzyp; często pióro stąpa po dnie miękko, lekko w nim grzęźnie. Sama woda również jest inna niż w krainie brzany: mniej przejrzysta, ale żyzna, co wraz ze zwolnionym przepływem i miękkim dnem umożliwia roślinom bujną wegetację.

W ciepłej porze roku silnie się nagrzewa (nawet do 28-3CTC), co powoduje zmniejszenie się ilości rozpuszczonego w niej tlenu. Zjawisko takie szczególnie dotkliwie zaznacza się w rzekach ciemnowodnych, zamulonych, płynących leniwie bagnistymi dolinami. Jego konsekwencje zaś bywają ostro odczuwane przez zasiedlające rzekę zwierzęta (w tym i ryby), a także przez wędkarzy, którzy w czasie upału zwykle wracają do domu z pustą siatką.

Wody krainy zamieszkuje bogaty świat zwierząt bezkręgowych i krę­gowców, nieźle znoszących nową rzeczywistość środowiskową. Wśród zwierząt służących rybom za pokarm spotykamy tu gatunki chruścików budujących domki ze szczątków roślinnych, właściwe dla krainy gatunki jętek, larwy łątek, pałatek i innych ważek, ośliczki, pijawki, mnogość ślimaków i małży oraz należące do kręgowców żaby. Charakterystyczne dla tej krainy są także licznie występujące zwierzęta muło-lubne- larwy ochotek oraz rureczniki .

Bogactwu bazy pokarmowej dotrzymuje kroku nadbudowa rybich konsumentów. Przewodzi im, jako gatunek herbowy, leszcz. Towarzy­szą mu liczne gatunki, w tej krainie wręcz z zasady składające ikrę na substracie roślinnym: krociowe rzesze płoci, krąpi, przy nich wzdręg oraz rzadszych linów i karpi, w przyrzeczach karasi i różanek. Obecność swą manifestują też ukleja i boleń. Nierzadko występuje jaż, natomiast sporadycznie i tylko w odpowiednich siedliskach złowimy klenia, jelca, a nawet kiełbia; jeszcze trudniej spotkać tu brzanę i świnkę. Gatunkom karpiowatym towarzyszą tradycyjnie szczupaki i okonie, doskonałe warunki znajdzie w tej krainie sandacz, z nim jazgarz, przede wszystkim zaś sum i węgorz.

Zespół gatunkowy krainy leszcza jeszcze wyraźniej rozbija się na grupy siedliskowe, bardziej zdecydowanie specjalizuje.

 




Posted from my blog with SteemPress : https://swietokrzyskiprzewodnikwedkarski.pl/2018/07/29/o-rzekach-kraina-leszcza/