Wiele osób stawiając pierwsze kroki w fotografii cyfrowej, staje przed wyborem formatu zapisu zdjęć. Posiadając lustrzankę lub niektóre smartphony (np. iphone 7, Nokia Lumia 1520), szperając w opcjach, zapewne natkniemy się na format RAW. Czym on jest? Co wybrać? JPG, a może RAW, a może i to, i to? Na pewno każdy zwróci uwagę, że pliki w tym formacie zajmują nawet kilkukrotnie więcej miejsca, niż klasyczny JPG, a na wyświetlaczu urządzenia zauważymy nieznaczne zmiany. Wtedy śmiało możemy zadać pytania "- a, komu to potrzebne?, - a dlaczego?" ;). Więc w tym miejscu, wyjaśnię na czym polegają zasadnicze różnice między tymi formatami oraz jaki ma to wpływa na dalszą obróbkę zdjęć.
To zdjęcie zostało wykonane za pomocą Canon EOS 1100D.
Podstawowe różnice między RAW ,a_ JPG_
Technicznie rzecz ujmując, jest to ilość informacji mierzonej w bitach dla poszczególnych formatów (JPG - 8 bitowy, RAW - 12 bitowy, i RAW - 14 - bitowy). Właśnie stąd biorą się kolosalne różnice w objętości plików. Obliczę to na podstawie formatu JPG. Bit występuje w systemie dwójkowym, a więc aby obliczyć pojemność tonalną, czyli ilość poziomów jasności pojedynczego pixela, musimy 2 podnieść do ilości bitów, w tym przypadku do ośmiu (28=256 poziomów tonalnych na pixel). Matryca światłoczuła aparatu, a dokładnie każdy jej pixel posiada 3 kanały - RGB (red, green, blue), która zapisuje w tym przypadku 256 tonów na każdy kanał, dlatego (2563=16 777 216 kolorów na pixel).
W tabeli wyliczyłem poziomy tonalne oraz ilość kolorów dla poszczególnych formatów.
Legenda:
- ton/pix - tonów na pixel
- kol/pix - kolorów na pixel
| FORMAT | POJ. TONALNA (ton/pix) | ILOŚĆ KOLORÓW(kol/pix) |
|---|---|---|
| *JPG | 28 = 256 | 2563 = 16 777 216 |
| *RAW-12 bit | 212 = 4096 | 40963 = 68 719 476 736 |
| *RAW-14 bit | 214 = 16384 | 163843 = 4 398 046 511 104 736 |
Jak wskazuje matematyka, format *RAW (z ang. surowy) daje nam "czysty" obraz z matrycy światłoczułej czyli dokładnie to co matryca zarejestrowała (bez korekcji, bez kompresji) oraz zdecydowanie większe możliwości manewru w ustawieniach, balansu bieli, korekcji kolorów itd. W przeciwieństwie do *JPG, który podlega kompresji stratnej, jego tony i kolory są uśrednione przez procesor aparatu lub ustawienia, które wybraliśmy, więc w programie do edycji zdjęć osobiście korzystam z (DxO Optics Pro 9), będziemy mieli zakres tylko od 0 do 255. W przypadku RAW 12-bit ten zakres będzie już wynosił od 0 do 4098.
Jak to wygląda w praktyce ?
Poniżej przedstawiam jedno zdjęcie, robione przy ostrym świetle w czterech wersjach, dzięki którym będziecie mogli zauważyć wcześniej omawianą rozpiętość.
Zdjęcia w dwóch formatach bez obróbki. Jak widać na powyższych zdjęciach różnice są niewielkie, *RAW odznacza się trochę większym kontrastem.
Zdjęcia obrobione w programie Dxo Optics Pro 9 na tych samych ustawieniach.
Wnioski
Jak możemy zauważyć na zdjęciach po obróbce na tych samych ustawieniach program nie był w stanie "wyciągnąć" tych samych wartości ze względu na wcześniej omawianie różnice w zakresach. W *RAW jesteśmy w stanie odzyskać większość szczegółów wynikających z prześwietlenia np. (niebo) lub niedoświetlenia (daszek altanki). Wszystko ma swoje wady i zalety, na pewno JPG będzie zdecydowanie szybszym i lżejszym formatem, do robienia zdjęć seryjnych np. w sytuacjach dynamicznej akcji, gdzie *RAW będzie nam spowalniał aparat nawet 3-krotnie, gdzie w takich sytuacjach jest to niedopuszczalne. Za to przy mocnym świetle lub jego małej ilości, spisuje się idealnie, gdyż możemy odzyskać naprawdę sporo szczegółów, tylko już przy naprawdę mocnym kontraście np. zdjęciu robionym pod słońce, musimy skorzystać z techniki HDR, a o tym w kolejnej publikacji.