Prawda
Prawda w harcerstwie jest nierozerwalnie związana z uczciwością, wiarygodnością, autentycznością i prawdomównością [8]. W nawiązaniu do greckiego pojęcia prawdy (aletheia), które oznacza odsłonięcie rzeczywistości, harcerstwo promuje życie w zgodzie z prawdą i dążenie do jej poznania. W kontekście rozważań nad prawdą, warto wziąć pod uwagę poprzednie rozważania:
„Prawda to ważna dla harcerzy wartość, a prawdomówność jest uznawana za jedną z kluczowych cnót. Nie bez przyczyny w języku występuje frazeologizm „słowo harcerza” – wytyczne dotyczące etyki harcerskiej wprost nakazują głoszenie prawdy. Punkt drugi Prawa Harcerskiego brzmi bowiem: „Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy”, natomiast trzeci punkt Prawa Zucha (skierowanego do młodszych grup wiekowych) stwierdza wprost: „Zuch mówi prawdę”56. Jak można zauważyć, sposób sformułowania normy moralnej, odnoszącej się do starszych dzieci, młodzieży oraz dorosłych, zakłada nie tylko przekazywanie prawdziwych informacji, ale wprost implikuje pewność realizacji celów dopiero – na etapie wypowiedzi – postulowanych. Prawdomówność dotyczy nie tylko przeszłości i teraźniejszości, ale także przyszłości.” [9]
Wartym podkreślenia jest dynamiczny aspekt istnienia Prawdy, tj. rzetelności i konsekwencji [10]. Prawda w harcerstwie nie jest czymś co tylko jest, ale czymś co się dzieje. Harcerze w swoich działaniach wypełniają Prawdę, poprzez realizację zobowiązań wypowiedzianych (poprzez poleganie na słowie harcerza) jak i niewypowiedzianych (np. karność, realizowana przez rzetelność w wywiązywaniu się z powierzonych zadań czy punktualność [11]). Szczególną realizacją Prawdy w życiu każdego harcerza i harcerki jest moment złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego, czyli moment wyrażenia woli, podtrzymywany później w życiu przez honor osobisty [12]. Na dynamiczny aspekt Prawdy w życiu harcerza wskazuje się także przy okazji wierności przyjętym ideałom. [13]
Prawda w harcerstwie występuje także na płaszczyźnie sytuacji wychowawczej. Harcerskie wychowanie zakłada stanięcie w Prawdzie wobec rzeczywistości jako sposób na wychowanie [14]. To mierzenie się z realnymi, prawdziwymi, sytuacjami pozwala na rozwój osobisty.
Prawda objawia się we wszystkich aspektach wychowania: fizycznym, przez uświadomienie sobie granic swoich możliwości; emocjonalnym, przez zrozumienie swojego funkcjonowania w stresie; społecznym, poprzez poznanie innych i ich punktu widzenia; intelektualnym, przez zdobywanie wiedzy w formie praktycznych umiejętności; duchowym, przez zgłębienie swojego ja i wartości którymi kieruje my się w życiu.
Przypisy
[8] „Zwyczajne kłamstwo jest nadzwyczaj częstą wadą wśród młodzieży i niestety poważną chorobą całego świata. Spotkacie ją zarówno u niecywilizowanych plemion jak i w kulturalnych krajach. Mówienie prawdy, a w konsekwencji wyniesienie człowieka na poziom autorytetu, zmienią całkowicie charakter człowieka i charakter narodu. Dlatego ciąży na nas obowiązek by zrobić wszystko co można, aby wpoić chłopcom poczucie honoru i nauczyć ich prawdomówności.” Robert Baden-Powell [za:] https://cytatybaza.pl/autorzy/robert-baden-powell.html [dostęp: 01.12.2024]
[9] Michał Ligęza, Harcerstwo a cywilizacja łacińska…, s.155-156
[10] „«Rycerze nie zdejmują nigdy zbroi, chyba dla nocnego odpoczynku» - naszą zbroją jest prawda, jest wiedza, jest konsekwencja, jest system wartości niezmiennych”. Wojciech Hausner, O Prawie Harcerskim przy ognisku, Warszawa 1998, s.39
[11] Wojciech Hausner, O Prawie Harcerskim przy ognisku, Warszawa 1998, s.60
[12] „Najważniejszy akt nowo wstępującego – którego publicznym następstwem jedynie jest Przyrzeczenie – jest aktem wolnego i osobistego wyboru.[…] Ostatecznie istota samego Przyrzeczenia zawiera postanowienie osobiste,, podyktowane przez poczucie honoru indywidualnego […]” Henri Bouchet, Skauting i indywidualność, Warszawa 1998, s.56
[13] „Obywatelskość określić można krótko jako «czynną wierność dla społeczeństwa».” Robert Baden-Powell [za:] https://cytatybaza.pl/autorzy/robert-baden-powell.html?cid=13#qlist [dostęp: 01.12.2024]
[14] „Sytuacje powinny być realne. Im bardziej realne, tym skuteczniejsze. Deszcz, chłód i konieczność poradzenia sobie podczas wędrówki kształtują chłopców o wiele bardziej niż wymyślne psychodramy i rokokowe gry. […] Dopiero «odcięcie pępowiny» i stanięcie bez całego pozornego poczucia bezpieczeństwa, jakie dają rodzice, koledzy, telefon, internet, wobec grozy i piękna żywiołów, pozwala na odarcie z egoizmu, pozoranctwa, pozerstwa i spotkanie samego siebie.” Marek Kamecki, Stosowanie metody harcerskiej w drużynie harcerzy, Warszawa 2020, s. 42-43