Bezpieczeństwo w sieci jest dzisiaj bardzo pożądanym "towarem" jednak większość użytkowników ślepo ufa swoim dostawcą oprogramowania jak w przypadku systemu Windows 10, który opisywałem w pierwszej części tego cyklu.
Więc co zrobić, aby nasz komputer był bezpieczniejszy oraz jak zwiększyć naszą prywatność przed zachłannymi korporacjami?
Z doświadczenia wyciągnąłem taki wniosek, że najistotniejsze jest świadome korzystanie z oprogramowań oraz usług na naszych urządzeniach. Dlatego od dobrych kilku lat korzystam w ~90% z oprogramowań typu Open Source.
Co to jest Open Source?
Zapewne dla niektórych ludzi pojęcie Open Source jest czymś zupełnie nowym, dlatego postaram się to dosyć zwięźle wyjaśnić.
Termin ten powstał w kontekście rozwoju oprogramowania o otwartym kodzie źródłowym, który jest publicznie dostępny za darmo dla każdego oraz może być modyfikowany i rozwijany przez każdego.
Oprogramowanie open source jest wydawane na podstawie określonego rodzaju licencji, która czyni jego kod źródłowy legalnie dostępnym dla użytkowników końcowych. Istnieje wiele takich licencji, ale zazwyczaj oprogramowanie jest uważane za otwarte, jeśli:
Bezpłatna redystrybucja: Licencja nie ogranicza żadnej ze stron do sprzedaży lub oddawania oprogramowania jako składnika zbiorczej dystrybucji oprogramowania zawierającej programy z kilku różnych źródeł. Licencja, nie wymaga opłat licencyjnych ani innych opłat za taką sprzedaż.
Kod źródłowy: Program musi zawierać kod źródłowy i musi umożliwiać dystrybucję w kodzie źródłowym, a także w postaci skompilowanej.
Jeśli jakaś forma produktu nie jest rozprowadzana z kodem źródłowym, muszą istnieć dobrze nagłośnione sposoby uzyskania kodu źródłowego za nie więcej niż rozsądny koszt reprodukcji, najlepiej pobranie przez Internet bez opłat.
Kod źródłowy musi być preferowaną formą, w jakiej programista mógłby modyfikować program. Celowo zaciemniany kod źródłowy, jest niedozwolony. Formularze pośrednie, takie jak dane wyjściowe preprocesora lub tłumacza, są niedozwolone.Dzieła pochodne: Licencja musi zezwalać na modyfikacje i prace pochodne oraz musi zezwalać na ich rozpowszechnianie na takich samych warunkach, jak licencja na oryginalne oprogramowanie.
Integralność kodu źródłowego autora: Licencja może ograniczać rozpowszechnianie kodu źródłowego w zmodyfikowanej formie tylko wtedy, gdy licencja zezwala na dystrybucję „plików poprawek” wraz z kodem źródłowym w celu modyfikacji programu w czasie kompilacji.
Licencja musi wyraźnie zezwalać na dystrybucję oprogramowania zbudowanego ze zmodyfikowanego kodu źródłowego.
Licencja może wymagać, aby utwory pochodne miały inną nazwę lub numer wersji niż oryginalne oprogramowanie.Zakaz dyskryminacji osób lub grup: Licencja nie może dyskryminować żadnej osoby ani grupy osób.
Brak dyskryminacji w obszarach starań: Licencja nie może ograniczać nikomu korzystania z programu w określonej dziedzinie.
Na przykład nie może ograniczać używania programu w biznesie lub do badań genetycznych.Dystrybucja licencji: Prawa dołączone do programu muszą mieć zastosowanie do wszystkich, do których program jest re dystrybuowany bez konieczności wykonywania dodatkowej licencji przez te strony.
Licencja nie może dotyczyć konkretnego produktu: Prawa dołączone do programu nie mogą zależeć od tego, czy program jest częścią określonej dystrybucji oprogramowania.
Jeśli program jest wyodrębniony z tej dystrybucji i używany lub rozpowszechniany zgodnie z warunkami licencji programu, wszystkie strony, którym program jest re dystrybuowany, powinny mieć takie same prawa, jak te, które są przyznawane w połączeniu z oryginalną dystrybucją oprogramowania.Licencja nie może ograniczać innego oprogramowania: Licencja nie może nakładać ograniczeń na inne oprogramowanie, które jest rozpowszechniane wraz z licencjonowanym oprogramowaniem.
Na przykład licencja nie może wymagać, aby wszystkie inne programy rozpowszechniane na tym samym nośniku były oprogramowaniem typu open source.Licencja musi być neutralna pod względem technologii: Żadne postanowienie licencji nie może opierać się na jakiejkolwiek indywidualnej technologii lub stylu interfejsu.
Dziś, jednakże "open source" oznacza szerszy zestaw wartości - to co nazywamy "drogą open source". Projekty, produkty i inicjatywy open source obejmują i celebrują zasady otwartej wymiany, współpracy, szybkiego prototypowania, przejrzystości, merytokracji i rozwoju zorientowanego na społeczność. Dlatego też technologia Blockchain wraz z jej pierwszym dzieckiem - Bitcoin, a następnie z innymi kryptowalutami tak dynamicznie rozwija się na całym świecie.
Linux - Król Open Source
Od smartfonów po samochody, superkomputery i urządzenia domowe, domowe komputery stacjonarne po serwery korporacyjne - system operacyjny Linux jest wszędzie!
Linux istnieje od połowy lat 90. i od tego czasu dotarł do bazy użytkowników obejmującej cały świat. Linux, jest właściwie wszędzie: jest w twoich telefonach, termostatach, samochodach, lodówkach, urządzeniach Roku i telewizorach. Obsługuje również większość Internetu, wszystkie 500 najlepszych superkomputerów na świecie i światowe giełdy papierów wartościowych.
Linux to najbardziej znany i najczęściej używany system operacyjny typu open source na świecie. Pod wieloma względami Linux jest podobny do innych systemów operacyjnych, z których być może korzystałeś wcześniej, takich jak Windows, macOS (dawniej OS X) lub iOS. Podobnie jak inne systemy operacyjne, Linux ma interfejs graficzny i te same typy oprogramowania, do których jesteś przyzwyczajony, takie jak edytory tekstu, edytory zdjęć, edytory wideo i tak dalej. W wielu przypadkach twórca oprogramowania mógł stworzyć wersję dla Linuksa tego samego programu, którego używasz w innych systemach. Krótko mówiąc: jeśli potrafisz korzystać z komputera lub innego urządzenia elektronicznego, możesz korzystać z Linuksa.
Ciekawostka — Platforma Android, jest obsługiwana przez system operacyjny Linux.
Ale oprócz tego, że Linux jest platformą wybieraną do uruchamiania komputerów stacjonarnych, serwerów i systemów wbudowanych na całym świecie, Linux jest jednym z najbardziej niezawodnych, bezpiecznych i bezproblemowych dostępnych systemów operacyjnych na świecie.
Ciekawostka II — Nawet Microsoft Windows zawiera komponenty Linuksa jako część Podsystemu Windows dla Linuksa (WSL)
Dystrybucje Linuxa
Kluczową cechą Linuxa, jaką odróżnia go od popularnego "okienka" jaką jest działanie na otwartym oprogramowaniu. Oznacza to, że Linux jest niesamowicie konfigurowalny, dzięki czemu można go dopasować niemalże do każdych potrzeb poszczególnej grupy użytkowników.
Dzięki temu, że Linux posiada otwarty kod źródłowy, powstało wiele różnych jego dystrybucji, które zawierają różne opcje oprogramowania. Od nowego użytkownika po zaawansowanego - znajdziesz „wersję” Linuxa odpowiadającą Twoim potrzebom. Te wersje nazywane są właśnie dystrybucjami. Prawie każdą dystrybucję Linuksa można pobrać za darmo, nagrać na dysk (lub pendrive) i zainstalować (na dowolnej liczbie maszyn).
Oto jedne z najpopularniejszych dystrybucji linux:
- Ubuntu to kompletna dystrybucja systemu operacyjnego GNU/Linux, przeznaczona głównie do zastosowań biurowych i domowych. Powstała również wersja serwerowa oraz na netbooki. Jest to najczęstszy wybór początkujących użytkowników.
- Linux Mint to dystrybucja systemu GNU/Linux oparta na Ubuntu oraz Debianie, skierowana do początkujących użytkowników. Dystrybucja kładzie nacisk na prostotę użytkowania, przydatne aplikacje i pełne ich wsparcie zaraz po instalacji. Twórcy zadbali o dodanie wielu graficznych nakładek.
- Projekt Debian to grupa osób, które wspólnie zdecydowały się stworzyć wolny system operacyjny. Składa się on z zestawu programów i narzędzi oraz rdzenia systemu — jądra, podstawowego programu, którzy zarządza systemem i pozwala uruchamiać inne programy. W zależności od używanego w danym przypadku jądra systemu system nazywa się Debian GNU/Linux, Debian GNU/Hurd, Debian GNU/kFreeBSD, etc. lub — w skrócie — po prostu Debian.
- Manjaro Linux to dystrybucja typu Live zbudowana na Arch Linux i skierowana do użytkowników komputerów osobistych.
- Fedora to kompletny system operacyjny Linux, który został stworzony jako niekomercyjna gałąź systemu Red Hat Linux. Opracowany przez społeczność programistów przy wsparciu Red Hat. Fedora jest znana ze swojego postępu i zwykle wprowadza kilka głównych innowacji w każdej wersji.
- Kali Linux to dystrybucja systemu operacyjnego Linux typu Live CD bazująca na Debian przeznaczona głównie do łamania zabezpieczeń i testów penetracyjnych czy też audytów bezpieczeństwa. Często potocznie jest nazywany systemem dla hakerów ;)
- Tails jest systemem operacyjnym typu live, który może być uruchamiany na prawie każdym komputerze z kontrolowanej przez Ciebie płyty DVD, pamięci USB lub karty SD. Jego celem jest ochrona prywatności i anonimowości oraz omijanie cenzury poprzez wymuszanie połączeń internetowych poprzez sieć Tor, nie pozostawiając śladów na komputerze i używając najnowocześniejszych narzędzi kryptograficznych do szyfrowania plików, e-maili i wiadomości błyskawicznych.
Jak więc widzisz istnieje wiele wersji linuxa praktycznie dla każdego, od zwykłych użytkowników domowych po grafików i programistów. Jeśli jesteś zainteresowany sprawdzeniem innych dystrybucji, to na DistroWatch znajdziesz prawdopodobnie je wszystkie.
Który linux dla mnie?
Jedną z bardzo przydatnych cech wielu dystrybucji linuxa jest to, że można go wypróbować bez jego instalacji na swoim urządzeniu! Wystarczy pobrać interesującą nas wersję i utworzyć obraz płyty np. na pendrive.
Powszechne jest powiedzenie, że najlepsza dystrybucja Linuxa to ta, która najlepiej działa na twoim komputerze, więc dobrze jest wypróbować ich kilka, aby zobaczyć, która najlepiej pasuje do twojego sprzętu i stylu pracy. Dobrym wyborem do początkowych testów jest Ubuntu, Mint i Fedora.
Alternatywne programy dla Linux
Pamiętać należy, że wiele programów działających pod systemem windows nie posiada wersji dla linuxa (choć stale się to zmienia z korzyścią dla sympatycznego pingwina). Spokojnie to jednak nie problem, ponieważ Linux posiada szereg alternatywnych zamienników, które niejednokrotnie są o wiele lepsze niż te na popularne "okienko".
Ponadto w wielu dystrybucjach linuxa takich jak Ubuntu czy Mint istnieje menadżer oprogramowania, który możemy porównać do darmowego sklepu z instalkami.
Podsumowanie
Ok, a więc podsumowując - dzięki oprogramowaniom typu open source takim jak linux mamy możliwość korzystania z darmowych i bardzo bezpiecznych oprogramowań takich jak systemy operacyjne czy innego typu programy. Dodatkowo możemy je dostosować do naszych prywatnych potrzeb. Ponadto w projektach open source chodzi o wolność i swobodę ich użytkowania oraz wolność ich wyboru.
To o czym jeszcze warto wspomnieć na samym końcu, jest to, że dystrybucje linuxa są dużo "lżejsze" od windowsa. Oznacza to, że starsze i słabsze komputery działają o wiele wydajniej. Bez wątpienia Linux jest systemem operacyjnym, który jest „stworzony przez ludzi dla ludzi”.
A więc jeśli szukasz bezpiecznych i niezawodnych platform zarówno dla komputera stacjonarnego, jak i serwera, nie szukaj dalej, tylko wybierz jedną, z wielu dystrybucji Linuxa. Dzięki Linuxowi możesz mieć pewność, że komputery stacjonarne będą wolne od problemów, serwery będą działały, a żądania pomocy technicznej minimalne.
Ponadto dystrybucje linuxa są przeciwieństwem do windows'a pod względem prywatności!
- Nie zbierają danych o użytkownikach i nimi nie handlują
- Nie śledzą Twojej aktywności
- Nie mają dostępu do Twojej prywatnej korespondencji
- Nie mają dostępu do Twoich zasobów znajdujących się na komputerze
- Nie posiadają "back door'u" czego nie możemy być pewni przy oprogramowaniu zamknięto źródłowym
A więc może nadszedł już ten czas, aby "pokochać" systemy operacyjne zbudowane na Linuxie oraz inne programy również działająca na Open Source. Często bywa tak, że darmowe oprogramowanie open source jest o "niebo" lepsze aniżeli jego komercyjny konkurent.
A więc dlaczego wydajemy pieniądze na coś, co możemy mieć za darmo?
Najprawdopodobniej dlatego, że staliśmy się społeczeństwem nadmiernie konsumpcyjnym a korporacje, które mają o nas grube "teczki" danych i stosują na nas socjotechniki sprzedażowe... warto się zastanowić czy przez to nie jesteś już ich "niewolnikiem". Kupuje nowy model Iphona, ponieważ jest nowy...
Źródła, które zostały wykorzystane do stworzenia tego tekstu:
Linux.pl, Linux.com, Opensource.com, Opensource.org, Debian.org, Opensource.com, Redhat.com, Wikipedia
Dobry artukuł, jak zawsze :). Ja swoją przygodę z linuxem zaczynałem z Ubuntu, chyba najbardziej przejrzystym systemie przy przesiadce z windowsa, potem był Debian a na końcu Kali do dziś. Mam też zainstalowanego windowsa na jednym z komputerów, ale korzystam z niego bardzo rzadko. Wolę linuxa pomimo niektórych niedogodności zwłaszcza przy podczepionym nowym sprzęcie, no ale od czego jest internet ;).
Pozdrawiam, czekam na inne artykuły.
Dzięki za miłe słowo @ilodz24hd
Ja również zaczynałem z Ubuntu i chyba większość świeżaków ma z nim styczność na samym początku. Ogółem od dłuższego czasu siedzę na Mincie, który całkiem dobrze się sprawdza — całkiem przejrzysty, stosunkowo lekki czego więcej chcieć ;)
Co do Kali to kiedyś miałem z nim styczność jak jeszcze próbowałem hakować sąsiadom internety gdy mnie samego nie za bardzo było stać ;P Później zacząłem zarabiać i odstawiłem "hakerstwo" dla bardziej bystrych głów w tym zakresie xd
Co do widszajsa to dopóki używałem adobe illustratora to byłem wręcz zmuszony do korzystania z niego, jednak w pewnym momencie olałem to i wolałem czuć się bezpieczniejszy wraz z moimi portfelami na linuxie i tak już rok po roku leci pod Królem Linuxem
linux górą ;)