Bài viết sau đây có thể giúp ta nắm vững thêm phần nào cái đề tài "archetype" (TBT), và sẽ cho thấy tại sao một khi ta có được chút khái niệm rõ ràng hơn về tính chất của TBT thì các dạng ảnh mơ hồ bâng quơ và những cảnh tượng u ám hỗn độn mà ta thường phát hiện trong đời sống, đặc biệt nhất là trong mơ, sẽ tự nhiên bật sáng hơn .
http://jungstop.com/jungian-psychology-series-the-anima-and-animus/
tạm phỏng dịch như sau:
Nữ tính và Nam tính
... Carl Jung đã từng nhận xét rằng tâm lý của con người vốn có một nền tảng không hẳn nam, không hẳn nữ (androgynous=phi-giới-tính?), bao gồm những bản chất thuộc cả hai phái . Cái bề mặt nam nhân tiềm tàng trong người phụ nữ thì được gọi là "animus", còn cái khía cạnh nữ nhi ẩn dấu trong người đàn ông thì được gọi là "anima" . Trong giấc mơ của đàn bà thì cái nam tính của họ thường xuất hiện dưới các ảnh tượng của người đàn ông .. Còn trong giấc mơ của đàn ông thì cái nữ tính của họ thường biểu lộ qua các hình ảnh của người phụ nữ .
Hai cái "nam tính" và "nữ tính" này đều có thể gây ảnh hưởng hoặc tốt hoặc xấu, có thể làm đau thuơng và cũng có thể xoa dịu . Chẳng hạn như , "nữ tính" có thể khiến cho người đàn ông trở nên vô trách nhiệm hay biếng nhác . Nhưng đồng thời, "nữ tính" cũng có thể làm cho anh ta có thêm nhiều lòng thương yêu, hay tự cảm thấy mãn nguyện đầy đủ hơn . Về phía bên nữ thì cái "nam tính" có thể khiến cho người đàn bà trở nên quá tự ti mặc cảm, quá khắt khe với bản thân, và ngược lại nó cũng có thể giúp cho nàng ta thêm mạnh bạo và quả quyết trong việc cải tiến cuộc sống của mình . Trong mọi truyền thống văn hóa, nam nhân thuờng hay câu nối với phương diện luật pháp, sự lãnh đạo, tâm linh và tôn giáo ... Còn bên giới phụ nữ thì hay nghiêng hẳn về phía tình cảm bén nhạy , lo việc nuôi nấng dưỡng dục, hoà hợp với thiên nhiên ... Đây chỉ là một sự trình bày tổng quát thôi, chứ tất nhiên mỗi chúng ta , không nhiều thì ít , đều có thể biểu hiện tất cả mọi cá tính kể trên . Chính Carl Jung cũng cho rằng nhân tính của ta chỉ có thể được tăng trưởng hoàn hảo bằng sự phát triển và phối hợp đồng đều của hết tất cả những cá tính tiềm tàng này .
~
Một phụ nữ, tuổi ngoài năm mươi, đã có một giấc mơ như sau:
"Tôi và một người đàn ông cùng nhau vô một quán ăn . Hắn và tôi đã có một bữa nhậu tối hôm trước, cho tới giờ hắn vẫn còn say xỉn . Chủ tiệm ăn đó nhận ra tôi, và nhắc lại rằng ông ta đã từng thầu nấu một buổi tiệc do tôi tổ chức . Gã bạn đi chung làm tôi thật xấu hổ . Khi tôi quay trở ra, chủ tiệm ăn mới nắm tay tôi nói rằng hắn rất vui khi gặp lại nhau . Tên bạn say xỉn kia liền nổi cơn ghen . Hai đứa tôi sau đó lên xe hơi lái đi . Mặt đường bị đóng băng tuyết nên xe bị trượt tới trượt lui tứ phía . Tôi phải dành lấy tay lái . Một cảnh sát viên chợt xuất hiện và cản xe tôi lại . Ông ta cho hay là mẹ tôi đã phải vô nhà thương vì bị đau tim . Khi tôi tới nhà thương thì thấy có người bạn gái đang ngồi khóc tức tưởi, tôi bèn tới dỗ dành an ủi cô ta ..."
.
~
Giấc mơ này chứa đựng cả hai trạng thái của cái "nam tính" : phủ định và khẳng định . Chủ tiệm ăn là hiện thân của cái nam tính tốt trong người phụ nữ nằm mơ, biểu lộ sự quan tâm và trợ giúp cho bà ta . Vai trò chủ quán ăn còn tượng trưng cho một sự nuôi dưỡng về tâm linh và tình cảm . Đây là cái bản chất nam tính khẳng định trong đời người phụ nữ . Nhìn phía mặt khác, tên bạn say xỉn của bà này quả là cái dạng ảnh phủ định tai ương . Trong cuộc sống ngoài đời, người phụ nữ này có cái tật ghiền rượu , cho nên gã say kia là biểu hiện của cái thói quen tai hại này . Xét ở mức sâu xa hơn nữa, hắn còn tượng trưng cho các quan điểm và thái độ vô bổ mà bà ta tự chuốc lấy, làm mình mất đi lòng tự trọng . Thêm vào đó, cái cử chỉ ganh ghét của gã say rượu còn cho thấy rằng các năng lực phủ định trong tiềm thức sẽ luôn bám theo người phụ nữ, không dễ gì buông tha cho nạn nhân !
.
Người nằm mơ này thấy mình leo lên xe chạy với một người bạn say . Đây là biểu hiệu rằng bà ta thường sống với cái quan điểm của nam tính phủ định . (Nếu ngoài đời bà quả thật có một ông bồ y như vậy, thì giấc mơ còn cho hay là bà ta đã để cho người đó áp chế lèo lái đời mình ) . Con đường đầy băng đá làm xe chạy trơn trượt túa xua là cảnh tượng mang ý nghĩa rằng nếu cứ sống theo đường hướng của cái nam tính phủ định thì tất nhiên sẽ phải quay cuồng điên đảo . Còn "nước" thì là biểu hiệu cho tiềm thức, nếu nó đóng băng thì có thể là ám chỉ sự đông cứng của các cảm xúc . Khi giấc mơ đi tới khúc đường này thì người nằm mơ đã trở gót kịp thời : dành lại tay lái . Hành động này cho thấy bà ta đã nhận thức rõ và đã biết tự đảm nhận lấy mọi quyết định cho đời mình . Sự kiện cảnh sát tới báo tin về người mẹ nằm tại nhà thương có thể được diễn giảng như sau : người mẹ tượng trưng cho việc dinh dưỡng thần hồn của người nằm mơ . Cơn đau tim có thể ám chỉ một thương tích về mặt tình cảm . Nếu cứ sống mãi dưới sự đàn áp và khống chế của cái nam tính phủ định, thì chẳng trách chi cái bản chất nữ nhi của bà ta, thể hiện qua dạng thức của người mẹ và của người bạn gái trong mơ, phải ngã bệnh đau thương và tuôn tràn nước mắt .
.
Qua giấc mơ kể trên, tiềm thức của người này đã biểu lộ cho thấy một sự tranh đấu đang diễn tiến trong tâm khảm bà ta , và cũng đã mở đường chỉ dẫn phương cách để mà hàn gắn trị thương . Người phụ nữ này cần nhận thức cho rõ các cá tính đang xung đột gay go trong lòng, cần biết tiếp thụ sự nuôi dưỡng của các năng lực đem lại sức sống, và phải ra sức chống cự những thứ nguy hại , cần làm sao câu nối lại với cái bản năng phụ nữ của mình . Diệt trừ một con khủng long không phải chuyện dễ . Cũng may, bà ta có được sự trợ giúp bởi cái nam tính khẳng định , nó sẵn sàng cung cấp trí khôn ngoan cần thiết, và chắc hẳn nó sẽ luôn thể hiện qua những người thân trong cõi sống ngoài đời .