به طوری که میدانیم، هماکنون دولتهای پیشرفتهی جهان و حتی برخی شرکتهای خصوصی در حال تحقیق و پژوهش برای بررسی امکان زندگی انسانها در فضا هستند. سازمان ناسا پروژهای برای ایجاد یک پایگاه دایمی در کرهی ماه در دست انجام دارد و برنامهی بلندمدت خود را فرستادن فضانورد به سیارهی مریخ اعلام کرده است.
با این حال، در این رابطه سؤال مهمی وجود دارد و آن این است که آیا اصولاً بدن انسان میتواند با زندگی در فضا سازگاری حاصل کند؟ باید دانست که در این زمینه هنوز اطلاعات خیلی زیادی در دست نیست و اطلاعات موجود از مسافرتهای فضانوردان به فضا به دست آمده است.
Image credit: NASA
فقدان جاذبه، تماس با اشعهی یونیزان، خوردن رژیم غذایی مخصوص فضانوردان، و عوامل دیگر باعث تغییراتی در بدن فضانوردان میشوند.
یکی از تغییراتی که در فضا برای بدن انسان اتفاق میافتد، جابجایی مایعات بدن است. از آنجا که بدن در فضا در حالت سقوط آزاد است، یا به اصطلاح بیوزنی را تجربه میکند، لذا مایعات بدن به طرف پاها منتقل نمیشود و میتوان گفت که مقداری از مایعات بدن از ناحیهی پا به طرف سر منتقل میشود.
جابجایی مایعات به طرف سر سبب میشود که قیافهی فرد تغییر کند، بهطوریکه صورت حالت پفآلود پیدا میکند.
همین عاملی که در بالا گفته شد، میتواند باعث ایجاد تغییراتی در بینایی شود. تجمع مایعات در نزدیکی عصب بینایی به ناحیهی پشت کرهی چشم فشار وارد میکند.
در ضمن باید دانست که اشعهی فضا میتواند باعث آب مروارید شده و بینایی را مختل کند. این خطر حتی در کارکنان هواپیمایی تجاری نیز که در ارتفاع بالا پرواز میکنند، بروز میکند، که علت آن رقیق بودن اتمسفر در ارتفاع بالا است.
اگر فضانوردان در فضا مرتب ورزش نکنند، ممکن است بالغ بر ۱۲ درصد چگالی استخوان خود را در طول سال از دست بدهند. علت این موضوع هنوز روشن نشده است، ولی به نظر میرسد که در روی کرهی زمین، شکستگیهای ریزی که بر اثر حرکت کردن در استخوانها ایجاد میشود، برای حفظ سلامتی استخوان اهمیت دارد.
در طول مدتی که فضانوردان در فضا در حالت بیوزنی هستند، قد آنها بلندتر میشود و حدود ۳ درصد قد میکشند! البته پس از برگشتن به زمین این تأثیر برگشت میکند.
از آنجا که عضلات در حالت بیوزنی کار کمتری انجام میدهند، بنابراین، ممکن است کوچکتر شوند. به علت همین مسئله، تمرینات ورزشی بخش مهمی از برنامهی کاری تمام فضانوردان است. با این حال، هر چقدر هم تمرین ورزشی داشته باشند، به اندازهی تأثیر جاذبه در روی سطح کرهی زمین نیست و مقداری لاغری عضلات در آنها بروز میکند.
به علت تشعشعاتی که در فضا به بدن اصابت میکند، خطر ابتلا به سرطان افزایش پیدا میکند.
به نظر میرسد که با توجه به تغییر شرایط محیطی در فضا، تغییراتی نیز در بیان ژنها اتفاق میافتد. لیکن اثرات دقیق آن هنوز مشخص نشده است.
A great post thank you for subscribing ;)
A very interesting profile. Regards! :)
Syukron