عوامل زمینه‌ساز سکته‌ی قلبی

سکته‌ی قلبی زمانی بروز می‌کند که یک یا چند تا از شریان‌های کرونری مسدود شده باشد. در طول زمان، شریان‌های کرونری ممکن است بر اثر تجمع مواد مختلف—از جمله کلسترول—تنگ‌تر شود. تجمع کلسترول منجر به وضعیتی به نام آترواسکلروز (سرخ‌رگ‌سختاک) می‌شود. به این حالت بیماری شریان‌های کرونر قلب گفته می‌شود، که شایع‌ترین علت بروز سکته‌ی قلبی به شمار می‌رود.

زمانی که یکی از پلاک‌های ایجاد شده در داخل شریان از جدار شریان جدا می‌شود و کلسترول و مواد دیگر آن به داخل جریان خون می‌ریزد، منجر به سکته‌ی قلبی می‌شود. در واقع، در محل جدا شدن پلاک، لخته‌ی خون ایجاد می‌شود. اگر این لخته به قدر کافی بزرگ باشد، جریان خون را در شریان کرونر مسدود می‌کند، به‌طوری‌که اکسیژن و مواد مغذی به ماهیچه‌ی قلب نمی‌رسد، که به این وضعیت ایسکمی گفته می‌شود.

Myocardial infarction risk factors
_{^{Image credit: Getty Images}}

برخی از عوامل زمینه را برای تجمع پلاک‌های کلسترول در داخل شریان‌های کرونر فراهم می‌کنند. این وضعیت، که به آن «آترواسکلروز» گفته می‌شود، موجب تنگ شدن مجرای شریان‌ها در سرتاسر بدن می‌شود. با حذف این عوامل زمینه‌ساز می‌توان خطر سکته‌ی قلبی را کاهش داد.

البته همه‌ی این عوامل قابل کنترل نیستند. به‌عنوان مثال، یکی از عواملی که در بروز سکته‌ی قلبی دخالت دارد، عامل سن است. مردان در سنین ۴۵ سال به بالا و زنان در سنین ۵۵ سال به بالا احتمال بیشتری برای ابتلا به سکته‌ی قلبی دارند.

سیگار کشیدن خطر سکته‌ی قلبی را افزایش می‌دهد. به همین ترتیب، قرار گرفتن در معرض دود دست دوم سیگار هم خطر بروز سکته‌ی قلبی را بیشتر می‌کند. بنابراین، بهتر است ضمن ترک سیگار، تلاش کنیم در محیط‌هایی که در آن سیگار کشیده می‌شود، حضور نداشته باشیم.

یکی از عوامل زمینه‌ساز مهم برای بروز سکته‌ی قلبی، داشتن فشار خون بالا است. فشار خون بالا در طول زمان باعث می‌شود که به شریان‌های تغذیه کننده‌ی قلب، یعنی شریان‌های کرونری، آسیب وارد شود.

ST elevation MI
_{^{Image credit: watifhealth.com}}

باید دانست که گاه فشار خون بالا با بیماری‌های دیگری مانند چاقی، چربی و کلسترول بالای خون، و یا دیابت همراه است. در این صورت خطر آن برای بروز سکته‌ی قلبی مضاعف است.

عامل خطرساز دیگر برای بروز سکته‌ی قلبی، سطح بالای تری‌گلیسرید و کلسترول خون است. البته باید دانست که کلسترول به دو نوع کلسترول خوب و کلسترول بد تقسیم‌بندی می‌شود. کلسترول خوب لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا (HDL) هستند، در حالی که کلسترول بد لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) است.

چاقی نیز یک عامل زمینه‌ساز دیگر برای بروز سکته‌ی قلبی است. ضمن اینکه چاقی با بالا رفتن فشار خون نیز در ارتباط است، و سطح تری‌گلیسرید و کلسترول این بیماران نیز معمولاً بالاتر از حد طبیعی است. به‌علاوه، بیماران چاق بیشتر دچار دیابت می‌شوند. در واقع مطالعات نشان داده است که اگر بتوانید فقط ۱۰ درصد از وزن بدن خود را کاهش دهید، میزان خطر به طور قابل توجهی کمتر می‌شود.

برخی عوامل زمینه‌ساز دیگر نیز با بروز سکته‌ی قلبی در ارتباط هستند که در آینده درباره‌ی آنها صحبت خواهیم کرد.