Bir ampul düşünün 117 yıldır açık hiç sönmemiş bu ampul tam olarak California’da bir itfaiye istasyonunda. 1901 Yılından beri yanmakta.Dolayısıyla bu onu ‘Dünyanın en uzun süreli yanan ampulü’ ünvanıyla rekorlar kitabına girmiş durumda.
Markasını merak ettiniz değil mi ? Bu kadar dayanıklıysa biz de evlerimize alalım. Malesef onu 1895 yılında üreten ‘Shelby Elektrik ‘ fabrikası kapanmış. Ve bu kadar uzun ömürlü bir ampulü icat eden kişi de çoktan ölmüş. Kendisiyle birlikte işin sırrı da kaybolmuş.
Ampul ’un icadının patenti 1880 yılında Thomas Edison tarafından alındı. 15 sene içerisinde bu alandaki teknolojik gelişmelerle neredeyse hiç patlamayan ampul üretildi. Teknoloji sürekli gelişiyor değil mi ? O zaman günümüzde neden bunlar yok neden ampuller sadece 1000 saat ömürle üretiliyor?
Çok net bir cevap ‘Planlı eskitme’.Bir ürün geliştirilirken onun tüm hayatı tasarlanıyor. Ve tabi ölümü de… Yani buna bir ürünün hayatını tasarlamak değil de hatasını tasarlamak demek daha doğru olur. Öyle bir ürün yapalım ki şu kadar kullanımdan, şu kadar aydan sonra işe yaramaz hale gelsin.
Kullandığımız cep telefonun yeni bir modeli çıktığı zaman eski modelin biraz yavaşlamaya başladığını, daha çok takıldığını hissetmez miyiz?Telefonumuz üretilirken ona biçilen ömrün sonuna geldiği için gerçekten yavaşlamaya başlıyor. Örnek olarak Apple bu konuda özür dilemek ve geri adım atmak zorunda kaldı. Nedeni İPhone 6’ nın CPU’su ilk alındığında 1400 MHz hızında çalışırken 3 yıl geçtikten sonra 600 MHz’ düşürülüyormuş. Yani en az iki kat daha yavaş hale getiriliyor.
Bir örnekte ‘Naylon’ da 1940 yılında icat edildi. Hiç kadın naylon çorabı duydunuz mu? 1946’da yılda 360 milyon naylon kadın çorabı üretiliyordu. Ama talep bir türlü karşılanmıyordu O kadar büyük bir ilgi vardı ki bazı yerlerde sonradan tarihe ‘naylon ayaklanması’ olarak geçecek bir takım olaylar yaşandı.Hatta bazı bilgiler Pittsburgh’ da 15000 çift naylon çorap getiren dükkanın önünde 50000 kişinin kuyruğa girdiği görülüyordu. Peki neden bu kadar ilgi vardı? Çünkü çok dayanıklıydı, uzun süre kullanılabiliniyordu. O kadar sağlamdı ki insanlar arabalarının bagajlarına koyup çekme halatı olarak kullanabiliyorlardı. Peki şuan sürekli çorabımız kaçtı diyoruz. ‘Çorabımız kaçtı ‘ deyimine sebep olan şey naylon.
İşte ‘planlı eskitme’ ‘ürün yaşam döngüsü’ nün çok tipik bir örneği. Üreticiler ürünlerinin her yıl yenilenmesini istiyor.
Peki giydiğimiz çorapların kullandığımız ampullerin, cep telefonlarının örünün kısa olması kötü bir şey mi? Bunlara yapılan harcamalarla bir yandan ekonomi canlanmış oluyor. Çünkü bu tür zorunlu ihtiyaçlara talep bitmiyor. Talep bitmeyince arz da devam ediyor. Bir de şu boyutu var 1 yıllık ömrü olan bir şeyi ürettiğimizde 1 yıl sonrası için çöp üretmiş oluyoruz. Dolayısıyla üretim büyüme gelişme gibi sonra derece pozitif görünen kavramları bile yeniden düşünmek geliyor. Sonu olmayan bir döngü gibi görünüyor ama bakalım planlı eskitilen eşyalarımızı hatırlamaya daha devam edecek gibi görünüyoruz.
Congratulations @ssseydanlioglu! You have completed the following achievement on the Steem blockchain and have been rewarded with new badge(s) :
Click here to view your Board of Honor
If you no longer want to receive notifications, reply to this comment with the word
STOPTo support your work, I also upvoted your post!
Do not miss the last post from @steemitboard: