Merhabalar,
Bilinen en eski medeniyet
Bilindiği üzere bilinen ve günümüze etkiler en fazla yansıyan medeniyet şüphesiz Sümerler'dir. Sümerlerin izleri M.Ö. 4000 lere kadar uzanmaktadır. Öyle alelade bir uygarlık değillerdir. Yazının icadı bu döneme denk gelir. Tıp ve astronomi alanında bir takım gelişmeler, matematik, mitoloji ve din konularında bugün hala geçerliliğini sürdüren ve insanlığa ışık tutmuş bir çok adımı atmışlardır. Tüm bu yönleriyle Sümerler insanlığın ortak değerlerinden ve kültürel atalarımızdandır.Sümerlerin otuzdan fazla şehri vardır. Bunların en önemlileri Uruk, Ur, Nippur, Kiş gibi şehirlerdir. Sümerler ilk kez Uruk Kralı "Lugalzagizi" tarafından şehir devletleri bir araya getirilmek suretiyle ortak yönetim altına girmişlerdir.
Sümerlerin bir Orta Asya halkı olduğu ve Mezopotamya bölgesine M.Ö 4000 lerde buradan göç ettikleri düşünülmektedir. Sümerler Sami bir halk olduğu tahmin edilmektedir. Bu Sami halkı günümüzde Ubaidliler olarak bilinmektedir.
Sümerlerin devlet yapıları şehir devletleri şeklinde kurulmuştur. Şehir devletleri şeklinde onlarca sümer topluluğu ta ki M.Ö 2750 civarına kadar hayatlarını sürdürmüşlerdir. Bu şehir devletlerinin bir araya gelmesiyle Sümer medeniyeti bugün bildiğimiz şekliyle ortaya çıkmıştır.
Sümerlerin bölgedeki varlığı uzun yıllar devam etmiştir. Takribi M.Ö 4000-2000 yılları arasında olduğu bilinir. Sümerlerin zayıflayarak yok olmasında birbirleri ile yaptıkları mücadeleler, yaşadıkları büyük tufan ve diğer toplulukların bölgede gelişerek tehdit oluşturmaları etkili olmuştur. Sümerlerin hakimiyetini sarsan ilk topluluk Elamlar'dır. Aslında İran civarında kurulan ve gelişen Elamlar zamanla Aşağı bölgelerde de hakimiyet kurarak Sümerlerin zayıflamasında önemli rol oynamışlardır.
Bir rahibenin oğlu Sargon
Ancak Sümerlerin sonunu hazırlayan bu gelişmelerden ziyade Sargon'dur. Sargon bir rahibenin oğludur. Gayri meşru doğmuştur ve annesi öldürülmemesi için onu bir ailenin yanına verir. Sargon önemli bir nüfuza sahip bu ailenin yanında yetişir ve Kiş şehrinin krallığına kadar yükselir. Bununla birlikte bir çok şehir devletini de baskılarla yanına alarak Sümer devletinin tüm yapısını bozmuştur.
Bu gelişmeler zaten bölgede ağırlıkları oldukça artan Elamlar ve Akadlar için bir fırsat oluşturmuştur.Öncelikle Elamlar saldırılarını arttırmış ve Sümerleri oldukça zayıflatmıştır. Bu süreç onlarca yıl sürmüştür ve yaklaşık yüz yıl sonra da Akadlar saldırılara başlamış ve bu savaşlar sonunda Sümerler dönemi tamamıyla sone ererek Akadlar dönemi başlamıştır. Ancak her ne kadar Sümerler sona erse de devamında gelen Akad ve Babil uygarlıklarında Sümerlerin izleri ve etkiler derinlemesine görülmektedir.
Devam eden yazılarımda Sümerlerin inançları, devlet yapıları ve teknoloji konusunda yaptıkları gibi konulara da değinmek istiyorum. Okuduğunuz için teşekkür ederim. Sonraki yazılarımda buluşmak dileğiyle...
Bir teolog olarak sümerlilerin daha fazla bilinmesi taraftarıyım. Inanç sistemleri, yaşamları bize her ne kadar mitten ibaretmiş gibi gelse de günümüzdeki bir çok konuya ışık tuttuğuna inanıyorum. Yazıların devamını beklerim. Kaleminize sağlık.
elinize sağlık, son paragrafta bahsettiğiniz Sümerler'in devlet yapıları ve dünyaya kattıkları konusundaki yazılarınızı da yine okumaya çalışacağım. bu tarz yazılar iyidir :)