Merhaba sevgili meraklı dostlar! Bir sürelik suskunluktan sonra düşünce kırıntıları dağıtmanın vakti geldi de geçiyor bile. Kırıntı deyip geçmeyin, damlaya damlaya ekmek olur beyniniz. Şimdiden afiyet olsun diyerek döküyorum nimeti buralara.
Bugunkü konumuz beynimizden ekmek yapmak. Yani beynimizi doldurmak, doyurmak. Şimdi beyin dedik, düşünce kırıntıları dedik, bu tarife göre beynimiz nasıl ekmek olur? Beyin ne yer, ne ile doldurur, nasıl sonsuz düşünceler sofrası halindedir?
Bu konunun öznesi olarak saygıdeğer John Locke ve ünlü argümanı “Tabula Rasa” kavramından yola çıkacağız. Tabula Rasa boş levha anlamına gelir. John Locke aydınlanma döneminin en önemli ampirist (deneyci) filozofudur.
Temel derdi ise doğuştancılığı savunan rasyonalistlere (akılcılar) tümden karşı çıkan bir felsefe geliştirmektir.
Peki nedir bu doğuştancılık?
Doğuştancılık; insanın zihnindeki düşüncelerin, kavramların, ilkelerin, en azından bir kısmının, doğuştan insan zihninde bulunduğunu yani doğuştan geldiğini savunan rasyonalist bir düşünce akımıdır. Yani rasyonalistlere göre bizler doğarken bazı temel bilgilere sahip olarak dünyaya geliriz. Beynimiz boş değildir, bütün bilgiyi yaşayarak elde etmeyiz. Biz o bilgilere doğuştan sahibizdir.
Örnek vermek gerekirse Platon’da bir rasyonalisttir ve bilgiyi doğuştan getirdiğimizi söyler. Bunu anımsama yöntemiyle yaptığımızı belirtir. Platon’un ünlü idealar öğretisinde bahsettiği bilginin kaynağı aslında ruh göçü ile bağlantılıdır. Daha önce idealar aleminde yani asıl dünyada bulunmuş olan ruh her türlü bilgiyi oradan elde etmiştir. Yani Platon; bedene hapis olup, dünyaya düşen insanın bilgisizmiş gibi görünse de anımsama yolu ile yani hatırlayarak bilgiye sahip olduğunu söyler.
Tabi bu doğuştancılık fikri pek karın doyurmadığı için epey eleştiri ve karşıt görüş grubu oluşmasına neden olmuştur. İşte Locke, bu konuda halay başıdır diyebiliriz.
Locke eleştiri oklarını çekerek insan zihninin doğuştan hiçbir bilgiyi getirmediğini, bunun aksine insan doğduğunda zihninin boş bir levha gibi olduğunu düşünür. Doğduğumuz andan itibaren yaşayarak, öğrenerek, deneyimleyerek boş levhamızı doldurduğumuzu söyler. Dolayısıyla bilginin kaynağını başka bir öte dünya, ruh göçü veya hatırlama yoluyla değil, dış dünyaya ait deneyimlerimiz olduğunu belirtir. Doğuştan boş levha gibi olan insan zihni yaşadıkça duyu ve deneyim aracılığı ile bilgi ile dolmaya başlayacaktır. Yani bilgimizin kaynağı tamamen duyum yani beş duyu organımızdan gelen algılar ve deneyimlerimizdir.
Buna göre Locke için, fiziksel varlıklar, bizim zihnimizde bu dünya ile ilgili sahip olduğumuz tüm bilgilere duyular aracılığı ile neden olurlar.
Bu bağlamda Locke şöyle der:
“Nihil est in intellectu non fuerit prius in sesu.”
Yani;
“Zihinde daha önce duyulardan geçmemiş hiçbir şey yoktur.”
Buna göre duyularımız ve algılarımız fiziksel nesnelerden aldığı bazı niteliklerin -renk, biçim, boyut, içerik vb.- bilgilerini alır ve beynimize gönderir. Böylelikle boş levhamız da varlıkların duyusal niteliklerinin bilgileriyle dolmaya başlar. Biz daha sonrasında bize duyular aracılığı ile aktarılan bu bilgiler üzerinden düşünmeye ve onları yorumlamaya başlarız.
Evet sevgili meraklı dostlarım, Locke’ye göre boş levhamızı doldurmak işte bu kadar basitken etrafımızda hala kafalarının içinde sadece boş levhalar taşıyarak dolanan birçok insanı görmekte hiç zor değil. Hadi o halde boş levhaları dolduralım!
Unutmadan, bu konuyu hazırlamamda emeği geçen tüm boş levhalılara da bir teşekkürü borç bilmem.
Kaynak: Bu yazı kişisel ders notları ve bilgi birikiminin ürünüdür. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşmak isterseniz, tüm felsefe tarihi kitaplarından yararlanabilirsiniz. Yazının tüm hakları @feryuse’ye aittir.
Madem böyle şeylere ilginiz var şunu mutlaka okuyun derim.
Hem ilgimiz hem işimiz var. Teşekkürler öneriniz için.
Boş levhalarla gezen olmak ne acı bir durum. Evet çoğumuz boş...
Beyinlerimizi iyi mayalandırmadan dolmayacak bunun için bol kitap okumak ama boş değil:)
Evet okumak dediğiniz gibi genelde faydalı oluyor tabii ki ama bazıları var ki ne kadar okusalar da dolmuyor o levhaları. Onları da artık bayat ekmek şeklinde köfte yapımında falan kullanmak gerekiyor :)
You got a 27.43% upvote from @steembloggers courtesy of @feryuse!
Congratulations! This post has been upvoted from the communal account, @minnowsupport, by Sobota from the Minnow Support Project. It's a witness project run by aggroed, ausbitbank, teamsteem, theprophet0, someguy123, neoxian, followbtcnews, and netuoso. The goal is to help Steemit grow by supporting Minnows. Please find us at the Peace, Abundance, and Liberty Network (PALnet) Discord Channel. It's a completely public and open space to all members of the Steemit community who voluntarily choose to be there.
If you would like to delegate to the Minnow Support Project you can do so by clicking on the following links: 50SP, 100SP, 250SP, 500SP, 1000SP, 5000SP.
Be sure to leave at least 50SP undelegated on your account.
They have enlisted the help of the @alliedforces!
We gladly answer your call!
(@alliedforces is a collaboration of witnesses @jatinhota & @enginewitty)
Have you supported your favorite witnesses?
Nice post ! You got 14.94% upvote from @flymehigh. Earn free sbd/steem daily by delegating(renting) your SP. We share high return, click here to delegate your sp to flymehigh if you don't know, how to earn passive income by delegating your SP click here for more info Join our discord You can promote your posts. Thanks.
This post has received a 33.33% upvote from @msp-bidbot thanks to: @feryuse. Delegate SP to this public bot and get paid daily: 50SP, 100SP, 250SP, 500SP, 1000SP, 5000SP Don't delegate so much that you have less than 50SP left on your account.
You got a 55.59% upvote from @nado.bot courtesy of @feryuse!
Send at least 0.1 SBD to participate in bid and get upvote of 0%-100% with full voting power.
You got a 8.52% upvote from @edensgarden courtesy of @feryuse!
BOING! You got a 5.39% upvote from @boinger courtesy of @feryuse!
You got a 8.70% upvote from @joeparys! Thank you for your support of our services. To continue your support, please follow and delegate Steem power to @joeparys for daily steem and steem dollar payouts!
You got a 32.88% upvote from @whalepromobot courtesy of @feryuse!
This post has received a 4.87% upvote from
thanks to: @feryuse!!!
For more information, click here!!!!
If you use our Robot before your post has 1 day and get an Upvote greater than 1%, you will automatically receive Upvotes between 1% and 10% as a bonus from our other robots.
Congratulations @feryuse! You have completed the following achievement on Steemit and have been rewarded with new badge(s) :
Click on the badge to view your Board of Honor.
If you no longer want to receive notifications, reply to this comment with the word
STOPTo support your work, I also upvoted your post!
Do not miss the last post from @steemitboard:
SteemitBoard World Cup Contest - Home stretch to the finals. Do not miss them!
Participate in the SteemitBoard World Cup Contest!
Collect World Cup badges and win free SBD
Support the Gold Sponsors of the contest: @good-karma and @lukestokes
Bu yazı Curation Collective Discord Sunucusunda küratörlere önerilmiş ve manuel inceleme sonrasında @c-squared topluluk hesabından oy ve resteem almıştır.
This post was shared in the #turkish-curation channel in the Curation Collective Discord community for curators, and upvoted and resteemed by the @c-squared community account after manual review.