Gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYİH) ve Gayrisafi milli hasıla (GSMH)

GSYİH Tanımı

GSYİH herhangi bir ekonomide yerleşik olan üretici birimlerin belirli bir dönemde , yurtiçi etkinlikleri sonucu yaratmış oldukları tüm mal ve hizmetlerin üretim değerleri toplamından bu mal ve hizmetlerin üretimde kullanılan girdiler toplamının çıkarılması sonucu elde edilen değerdir.

Yani GSYİH, belirli bir dönemde -genellikle bir yıl- bir ülkenin ulusal sınırları içinde, üretim faktörlerinin katkısı sonucunda oluşan nihai mal ve hizmetlerinin toplam değerini gösterir. Farklı bir ifadeyle, ülke sınırları içinde yaratılan katma değerlerin toplamı GSYİH olarak ifade ederiz.

Daha da anlaşılabilir olarak: GSYİH, belli bir dönem içinde, bir ülkenin ulusal sınırları içerisinde ister o ülke ekonomik birimleri olsun isterse yabancılar tarafından üretilmiş olsun, üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin para birimi cinsinden değeri şeklinde ifade edilir.

GSYİH Nasıl Hesaplanır?

GSYİH hesaplanırken mutlaka mükerrer sayımdan uzak durulmalıdır. GSYİH, sadece cari dönemdeki üretimi içerir. Daha önceden üretilen mal ve hizmetler bu hesaplamaya dahil edilmemelidir.
GSYİH hesaplamasında, üretimin her aşamasında yaratılan katma değerler toplanır, tamamlanmış yani nihai mal ve hizmetlerin parasal değeri toplanır.

Kullanılan hesaplama formülü aşağıda yer aldığı gibidir.

GSYİH = tüketim + yatırım + devlet harcamaları + (ihracat – ithalat)

GSYİH hesaplanırken herşe dahil edilmez örneğin;

Ev üretimi,
Kayıt dışı ekonomi,
Negatif dışsallıklar,
Boş zaman faaliyetleri gibi unsurlar gayri safi yurt içi hasıla hesabı ile ölçülmemektedir.

GSMH Tanımı
Bir ülkede belli bir dönemde -bu dönem genelde bir yıldır- o ülkenin vatandaşları tarafından üretilen mal ve hizmetlerin toplamının parasal değeri olarak ifade edilmektedir.
Gayri Safi Milli Hasıla’nın Formülü:

GSMH = GSYİH + Yurt dışında bulunan vatandaşların gelirleri – Yurt içindeki yabancıların gelirleri şeklindedir.

Gayri safi milli hasıla hesaplanmasında üretim ve hizmet alanları esas alınır.Ön plana çıkan üretim ve hizmet kalemleri şunlardır:

Tarım
Sanayi
İnşaat
Ticaret
Ulaştırma
Haberleşme
Mali Kuruluşlar
Konutlar
Hizmetlerin Toplamı (Kamu ve Özel sektörü dahil olacak şekilde)
İthalat Vergisi

kaynak1: https://ekonomist.co/akademi/gayri-safi-yurtici-hasila-6702/
kaynak2: http://amfiweb.net/gsyih-gsmh-nedir/