Scam aldatıcı anlamına gelmektedir.
Aslında şu anda her scam olarak nitelendirilen coin için başlangıçta amaçları insanları dolandırmak, aldatmak şeklinde bir ifade kullanamayız.
Bazı öyle projeler var ki, coinmarketcap verilerine göre ilk 10 coin arasına girip şu anda adı-sanı duyulmayan coinler. Bunun birçok örneği bulunmakta.
Scam coini anlamak için başkalarının söylediklerine aldırmadan kendi araştırmanızı yapmanız gerekmektedir. peki araştırırken nelere dikkat etmelisiniz, onlara bir göz atalım:
Öncelikle bu sayacağım maddeler de o coinin scam olup olmadığı hakkında net bilgi vermeyecektir. Bunun garantisini veren biri varsa kesinlikle ondan uzak durun.
İlk başta güvenilebilir olduğu kabul edilen bazı sitelerden araştırmalar yapmanız gerekmektedir. Çünkü orada sizin göremediğiniz birçok noktayı görebilecek insanlar bulunmakta. Fikir tek bir ağızdan çıkmadığı için kabul edilebilir şeyler olacaktır.
Gelelim özellikle sizin de dikkat etmeniz gerekenlere, birebir araştırma yapmanız gerekenlere:
Coin ne işe yarıyor, bir iş projesi olarak görülüyor mu? Öyle coinler var ki ortada ne yaptığı bir iş var ne de yapmak istediğini söylediği bir iş ama yine de insanlar bunlara aldırmadan paralarını yatırmaya devam ediyorlar.
Coin'in roadmap'i (yolharitası) ne durumda? Yapmayı hedeflediklerini yapmaya başlamışlar mı, yoksa göstermelik işler mi var ortada?
Coin'in whitepaper'ı detaylı olarak bilgi içeriyor mu yoksa kopya içerikler mi barındırıyor?
Ekip üyeleri kimler ve daha önce yaptıkları işler neler?
Coin piyasaya sürülmeden önce ne kadarı premined (önceden çıkartılmış) edilmiş, ne kadarı presale ve ico süreçlerinde satılmış? Büyük oranda yapılan bu işlemler o coinin scam olduğunun belirgin bir işaretidir. Çünkü haksız rekabetle ellerindeki coinleri piyasaya sürerek insanların zarar etmesine sebep olurlar.
Hangi borsalarda işlem görmekte? Bu da artık önemli bir kriter kabul edilmekte, bazı borsa siteleri her önüne gelen coini kabul ederken bazıları da ince eleyip sık dokumaktadırlar ve o coin hakkında bir inceleme yazısı çıkartmaktalar.
Github sitesi üzerindeki çalışmaları ne durumda, hata düzeltmeleri yapıyorlar mı, coini geliştirmeye devam ediyorlar mı?
Bir de sosyal medya kanallarını incelemek de yararlı olacaktır. Neredeyse her coin facebook, twitter, telegram gibi kanallarda hesapları bulunmakta. Orada insanlar o coin hakkında neler konuşuluyor bakmakta yarar var.
Bunu ayrı olarak ele almak istedim çünkü en rahat anlayabileceğiniz yerlerden birisi reddit platformu,çünkü orada insanlar gördükleri sıkıntılı noktaları direk olarak ekibe soruyorlar ve ekip de doğru düzgün bir açıklama yapamıyorsa kendilerini ele vermiş oluyorlar.
Son maddelere ilaveten eklemek gereken bir konu daha var, bazı coinler çok kaliteli projelere sahip olsalar da pazarlama anlamında çok kötü olabiliyorlar. Ya da tam tersi pazarlama anlamında çok iyi olup da projeleri çok kötü olabiliyor.
Yada başka bir madde ile ilgili ekipleri daha hiç tanınmamış da olabiliyor ama proje çok sağlam olabiliyor.
Sonuç olarak anlayacağınız, yukarıdaki maddelerin sadece 1-2 tanesi değil, neredeyse her maddenin kafanıza yatması scam coinlerden uzak durabilmeniz açısından yararlı olacaktır.
Önemli bir durum var ki yatırım yaptığınızı unutmayın.
Yatırım yaparken yine de gözden çıkartabileceğiniz miktarları yatırmayı da ihmal etmeyin, fazlası hem maddi hem de manevi zarar verecektir.
Kripto paralar konusunda uyanık olunmalı
Bilmeden atlamamak lazım hiçbir şeye.