1990 doğumluyum ve ilk rap müzikle tanışmam ortaokul zamanlarında ''Erci E - Bin Arabama'' şarkısını internet cafenin winamp playlistinde keşfetmemle olmuştu. Sonrasında yine aynı internet cafede ''Cartel ve Karakanı'' keşfetmiştim. Bir yıl sonra eve pc alındı ve ilk rap şarkımı çevirmeli internet bağlantısı aracılığı ile download ettim. ''Ceza - Medcezir.''
Liseye geldiğimde ise bir piyasa yavaştan oturmaya başlamış internet rap şarkılar ile dolmaya başlamıştı. Rapmatik.com'dan ve hiphoplife.net sitelerinden download edip dinliyordum. Youtube'tan para kazanma olayları henüz daha olmadığı için Youtube'a müzik yükleme gibi bir adet yoktu. Sadece bazı gönüllü insanlar alıp şarkıları upload ediyorlardı. Çubuk mikrofonla dandik bir iki şarkı yapıp bende hiphoplife demoların arasına sallamıştım - hala bir cd içerisinde o şarkılar durur. :) şarkılarım kalitesi bozuk olsada 2005 yılında rap kaydı yapmış birisi olarak iyi veya kötü kendimi oldsholl mc olarak kabul edebilirim sanırım. Herneyse 2005-2007 Piton - Sansar - A.P.O - Patron - Cash Flow gibi bugün hala piyasada olan adamlarıda o dönemlerde internette keşfetmiştim. Yine o dönemler dream tv'de yarım saatlik bir trap kuşağı vardı. Karargah - Salla, Falcon- Gözyüzü Duman Oldu - SirMC - Gökyüzünden yıldız kaydı, - ModeXL topunuz kaçtı serseri bahçesine... Aklıma gelen bazı klipler... Vay be yaşlandık mı ne oluyor yahu ,bu kliplerin görüntü kalitesini bugün neredeyse tost makineleri çekebiliyor artık. :D
Gelelim konumuza... Şimdi sosyolog gözlüğümüzü takalım ve biraz analiz yapalım. Eski dönem rap müzik klipleri ve yeni dönem klipler arasında ne fark var? Ne anlatıyorlardı.
Rap müziğin anavatanı Amerika ve dolayısı ile amerikan kültürünü yansıtır. Amerikan toplumu dünyanın en bireyci toplumudur. Amerika'da insanlar birbirlerinden farklı olmaya çalışır - rekabetçilik yüceltilir, bu bir çeşit varolma şeklidir.
Türkiye'de toplumcu dediğimiz doğu toplumlarından biri sayılırdı. Toplumcu kültürlerde birlik olma ve yardımlaşma yüceltilir.
İlk örnekler olan Cartel gibi gurbetçilerin yaptığı şarkılarda genellikle Türklük ve Birlik olmak gibi konular üzerindeydi. Bireysel olarak kendilerini öven bir tarzları yoktu.
Yine ceza - nefret gibi rap müziğin ilklerine baktığımızda yine toplumsal konulara çok fazla değindiklerini görebiliriz. Savaş yolsuzluk, eğitim vs... Sansar Salvo'nun bile çocuk yaşta yaptığı ilk demolardan birinde ''Türkçe rapin yollarında dostluk kardeşlik barış var'' gibi bir cümle hatırlıyorum.
Yani kabaca ilk dönem rap müzik örneklerinde Rap müzik Amerikan kökenli olsada Türkçe versiyonunu icra edecek olan adamlar Türk kültürü içerisinde yetiştiği için bu kafa yapısını şarkılarına yansıtıyorlardı. Bu kafa yapısı toplumcu bir yapıdaydı. ''En çok para bende - ot içiyorum - kadınların en güzel olanları benim - senin payına düşen nah''... gibi temalı hiç bir şey yoktu.
Ayrı bir grup ise rap müziği çok daha farklı yorumlamış ve arabesk denemeleri yapmıştır. DJ Akman gibiler arabesk versiyon denemeleri yapmış fakat dalga konusu olup piyasadan silinmişlerdir. Arabesk kültüründe ise acı çekmek yüceltilir... Amerikan rap kültüründe güçlü olmak - ot içmek - daha fazla para kaznamak yüceltilir. :) Hızlı söylemeyi alıp yada lil john gibi bağırıp çağırmayı alıp.. acı çekmeyi yücelten şarkılar yapıp arabesk sample kullanarak yine melez bir şeyler denediler. 2008 - 2009 yılları arasında İnternet'in ülkenin kırsal kesimlerine ulaşması ile bu müzik türü zirve yapmış, kısa bir süreliğine tripkolik - polemic gibi rapçiler ün yakalamışlardır.
İlk dönem Türkçe Rap örnekleri finansman bulamadıkları için geniş kitlelere hitap edememişlerdi. Bugün ''trap'' denilen tarz ile birlikte tekrar Türkçe Rap müziği yükselmiş ve hatta müzik türleri arasında baskın olan müzik türü haline gelmiştir. Yani artık Türkçe Rap küçük bir azınlığın dinlediği bir müzik türü değilde - artık tüm toplum tarafından dinlenen bir popüler kültür halini almıştır. 2007 yılında atışan rapçileri bir avuç insan takip ederken, bugün rapçiler arasındaki atışmalar trend olup ülke gündemine oturuyor.
Tabi bu kendi kendine olmuyor. Bu yeni dönem rapçileri finanse eden birileri var. Çünkü işledikleri temalar lükse özendirmek - pahalı saatler - giyim tarzları - ayakkabılar - lüks araçlar - yere viski dökmeler vs... Bunlar boşuna değil. Bunların tamamı sizi tüketim kültürünün bir parçası olmanız için. :) Bu tarz içeriklerin içerisine ürün yerleştirmekte bir o kadar kolay oluyor. Çünkü psikolojik alt yapı şarkının kendisinde hali hazırda mevcut. Bknz: Bir pazarlama tekniği olarak insanlara kendini eksik hissetirmek.
Bu yazımı Türkçe Rap Sosyolojisi-1 olarak paylaşıyorum. Önümüzdeki günlerde fırsat bulduğum ve bu konuda yazasım geldiği bir vakit 2..3... şeklinde bu seriye devam etmek istiyorum. Devamında farklı müzik türleri ve kültürleri içinde bir şeyler yazabilirim.. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere - şimdilik hoşçakal...