Öncelikle bu postun fikrini ilham "Olasılık şeysi" postundan aldığım @doctorbishop hocamı saygı ve sevgiyle selamlıyorum.
Postumuza dönecek olursa bugün bazılarınızın bildiği vagon problemini(trolley dilemma) sizlere sormak istiyorum. Yorumlarınızı ve düşüncelerinizi yorumlarda bekliyorum.
"Nedir bu problem?" derseniz felsefeci Philippa Foot ve Judith Jarvis’in ortaya attığı bir ikilemdir. Vicdan ve beyninizin işleyişiyle alakalı bir ikilem sunar. İkilem şöyle gelişir.
Bir tren yolunun yanından geçiyorsunuz. Birden bire bir gürültü duyuyorsunuz. İçinde, sürücüsü bulunmayan bir tren vagonu, tren yolu boyunca hızla ilerlemekte. İleriye doğru bir bakıyorsunuz ki, beş işçi tren yolunun üzerinde sırtları vagona dönük şekilde çalışıyorlar. Şehrin ve çalıştıkları aletlerin gürültüsü yüzünden onları uyarma şansınız yok. Kesinlikle vagonun altında kalıp can verecekler. O anda vagonu başka bir raya geçirecek levyenin (kolun) hemen yanında olduğunuzu farkediyorsunuz. Eğer bu kolu çekerseniz, vagon, diğer raya geçecek ve beş işçi kurtulacak.Ancak, tekrar farkediyorsunuz ki, vagonu geçireceğinizi düşündüğünüz rayın üzerinde de yine aynı şekilde vagondan habersiz bir işçi çalışıyor. Ve onu da hiç bir şekilde uyarma şansınız yok.
Bu durumda iki seçeneğiniz var. Ya hiçbir şey yapmayacaksınız ve vagonun yolu üzerindeki beş işçiyi öldürmesine izin vereceksiniz. Yada kolu çekecek vagonu diğer raya geçirecek beş kişi için bir kişinin hayatını feda edeceksiniz.
Seçiminiz ne olurdu?
Image 1 - The Switch Dilemma. (cc) David Navarrot
Source
Şimdi ikinci senaryomuza geçelim.
Yukarıdaki senaryo aynen geçerli yine beş işçinin hayatı tehlikede ama bu sefer bir levyenin yanında değilsiniz. Rayların üzerinde uzanan bir köprüdesiniz. Ve köprüde tam rayların üzerinde şişman bir adam var. Farkediyorsunuz ki eğer o şişman atamı iterseniz raylara düşüp vücudu vagonu durduracak ve beş işçinin hayatı kurtulacak ama o bir adam ölecek.
Peki şişman adamı raylara itip beş adamın hayatını kurtarır mıydınız?
Image 2 - The Switch Dilemma. (cc) David Navarrot
Source
Bu ikilemde insanların çoğunluğu ilk senaryoda levyeyi çekip, rayı değiştirir ve bir insanı feda ederler.
İkinci senaryoda ise şişman adamı itmeden beş kişinin ölmesini izlerler. Sizin cevaplarınız nedir, Peki neden, Buradaki karar mekanızmamız nedir? yorumlarınızı bekliyorum.
Bu arada benim cevabımı sorarsanız, bu minik kardeşimizle aynı :D
Sevgilerimle ve saygılarımla.
Şişmanı raylara itmeye kalkarsak orada yatan insanlar zaten ölür o ağırlığın altında :))
Sondaki videoya bayıldım :D
Hepsi ölsün yeah....
😂😂 Onların üstüne değil gerisine düşüyor ya resimde yakın çizmişler, sondaki video ❤️
Sondaki video öldürdü beni :D
Aynen, bende alıp hepsini kurtarıcak sandım güzeldi 😂😂 Uh, oh
ben herhalde hiçbir şey yapmazdım onlar da dikkatli olsalarmış değil mi:)
hem ikincide adamı itsek bile hem o hem de diğerleri ölür bence işin ucunda kodesi boylamak da var:)
ama favorim videodaki çocuk:D
😂😂 Katilsinizzz
Öncelikle sevgiler karşılıklı onu belirtmek isterim :)
İlk senaryoda orada duran bir insan var nihayetinde fakat ikinci senaryoda dışarıdan bir insanı olaya dahil ediyoruz. İkinci senaryoda sorumluluk daha fazla. Çünkü alakası olmayan biri var ortada. Bu kararı almak çok çok düşük bir oran olur sanıyorum.
Ayrıca ilk senaryo gerçekten yaşansa bence %50den fazla olmaz rayı değiştiren. O an ölmeyecek bir insanın ölümüne karar vermek, her ne sebeple olursa olsun, kolay değildir.
Aslında ben bunun temel insan psikolojisi olduğunu düşünüyorum. Karar mekanizması, bir insanın ölümünden, kendimizi aktif veya pasif olarak ne derece sorumlu tutacağımız ile ilgili. İlk seçimi yaparken sadece bir kolu çekiyoruz ama ikinci seçimde bir insanı bilerek ve isteyerek öldürmeyi seçiyoruz. Aynı zamanda yine araştırmalara göre bu iki senaryodaki kararları veren beynimizdeki bölümler ayrı bölümler. İkinci kararda otomatikman vicdanımız, ahlakımız vs devreye giriyor.
Aslında bakarsan bunu internette zarar verme, gerçekte zarar verme olarak bile düşünebiliriz. İnternet üzerinde sadece bir klavye ve ekranın karşısındayız. İnsanlar burada kendini çok büyük gösteriyor ve birine hakaretler saçabiliyor, küfürler ediyor. Ama gerçek hayatta karşı karşıya geldiğinde konuşamıyor bunun nedenide aynı aktif sorumluluk olabilir.
Veya sence bir butona basarak 10 kişiyi öldürmek mi, daha kolaydır o 10 kişi ellerinle boğarak öldürmek mi? bunlar hep aktif sorumluluk :D
Ayrıca araştırmalara göre %50 'den fazla :D
"The 147 subjects also had electrodes attached to their skin in order to measure their autonomic responses, the involuntary nervous-system responses that can spike when we are faced with stress. Navarette and his team found that, once again, 90% of us would kill the one to save the five. Among the 147 participants, 133 pulled the switch."
Source
gerçekten yaşansa dedim :D Yani araştırmada bu durumu bu kadar ciddi bir korku sağlayarak yapmaları zor :)
O aktif sorunluluk da epey doğru. Tamamen sonuçtan bağımsız bize sunuluşu çok şey değiştiriyor.
Ben her türlü hiç birşey yapmazdım kader seni bulacak 😀
Kader öyle birşey değil, sen yanlış anlamışsın 😀 Orada senin yaptığın eylem o insanların hayatını belirleyecek eylem.
Çok zor bir ikilem Allah kimseyi böyle bir ikilemde bırakmasın her şekilde istemedrn de olsa katilsin
Teorik bir seçim bu gerçeğinden Allah korusun :) hepimizi
Bu yazı Curation Collective Discord Sunucusunda küratörlere önerilmiş ve manuel inceleme sonrasında @c-squared topluluk hesabından oy ve resteem almıştır.
This post was shared in the #turkish-curation channel in the Curation Collective Discord community for curators, and upvoted and resteemed by the @c-squared community account after manual review.
Teşekkürler. You are the best.
Sesim ulaşmıyorsa taş atarım. İllaki seçim yapacak değiliz. Mutlaka farklı bir seçenek çıkar.
Her zaman farklı bir yol vardır 👏😀